Chủ tịch Tập Cận Bình vừa đến Ả Rập Saudi vào thứ Tư (7/12) trong chuyến thăm mà Trung Quốc ca ngợi là “sáng kiến ngoại giao lớn nhất từ trước đến nay” của họ trong thế giới Ả Rập, khi Riyadh tìm cách mở rộng các liên minh toàn cầu ngoài mối quan hệ đối tác lâu dài với phương Tây.
Cuộc gặp giữa cường quốc kinh tế toàn cầu và gã khổng lồ năng lượng vùng Vịnh diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ của Saudi với Washington đang căng thẳng do Mỹ chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Riyadh và sự ủng hộ của Saudi đối với việc kiềm chế sản lượng dầu trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 của Mỹ.
Thái tử Mohammed bin Salman dự kiến sẽ chào đón ông Tập một cách xa hoa, trái ngược với sự tiếp đón đơn giản dành cho Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, người đã chỉ trích nhà cầm quyền trên thực tế của Ả Rập Saudi, tạo nên không khí căng thẳng cho cuộc họp vào tháng Bảy.
Chuyến đi của ông Tập bao gồm các cuộc đàm phán trực tiếp với Ả Rập Saudi, một cuộc gặp rộng rãi hơn với liên minh Ả Rập vùng Vịnh gồm sáu quốc gia và một hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo Ả Rập, mà theo lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Mao Ninh, sẽ là “một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển quan hệ Trung Quốc - Ả Rập”.
Ông Mao nói thêm rằng Bắc Kinh hy vọng sẽ đưa ra tuyên bố mạnh mẽ về tăng cường “đoàn kết và hợp tác”.
Về phía Ả-rập Saudi, thất vọng trước những gì họ coi là sự rút lui dần của Washington khỏi Trung Đông và tình trạng xói mòn dần các đảm bảo an ninh của Mỹ, Trung Quốc mang đến cơ hội về lợi ích kinh tế mà không tạo ra căng thẳng, vốn là yếu tố phủ bóng lên mối quan hệ của nước này với Mỹ.
“Bắc Kinh không tạo gánh nặng cho các đối tác của mình bằng các yêu cầu hoặc kỳ vọng chính trị và kiềm chế can thiệp vào công việc nội bộ của họ”, nhà bình luận Ả Rập Saudi Abdulrahman Al-Rashed viết trên tờ báo Asharq Al-Awsat thuộc sở hữu của Ả Rập Saudi.
Không giống như Washington, Bắc Kinh vẫn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với đối thủ khu vực của Riyadh là Iran, một nhà cung cấp dầu khác cho Trung Quốc, và tỏ ra ít quan tâm đến việc giải quyết các mối quan ngại về chính trị hoặc an ninh của Saudi trong khu vực.
Ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Trung Đông đã khiến Hoa Kỳ lo lắng, khi gã khổng lồ châu Á cũng là một đối thủ kinh tế.
Phái đoàn Trung Quốc dự kiến sẽ ký các thỏa thuận trong tuần này trị giá 30 tỷ USD với Riyadh cũng như các thỏa thuận với các quốc gia Ả Rập khác, hãng thông tấn nhà nước SPA của Ả Rập Saudi cho biết.
Trung Quốc, nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới, là đối tác thương mại lớn của các nhà sản xuất dầu khí vùng Vịnh. Ả Rập Saudi là nhà cung cấp dầu hàng đầu của họ và công ty nhà nước Saudi Aramco có các thỏa thuận cung cấp hàng năm cho năm, sáu nhà máy lọc dầu Trung Quốc.
Trong khi các mối quan hệ kinh tế vẫn được neo giữ bởi lợi ích năng lượng, thì các mối quan hệ song phương đã được mở rộng nhờ sự thúc đẩy về cơ sở hạ tầng và công nghệ của vùng Vịnh, một phần của các kế hoạch đa dạng hóa đã trở nên quan trọng khi thế giới quay lưng lại với nhiên liệu hóa thạch.
Ả Rập Saudi và các đồng minh vùng Vịnh cho biết họ sẽ tiếp tục mở rộng quan hệ đối tác để phục vụ lợi ích kinh tế và an ninh, bất chấp sự dè dặt của Hoa Kỳ về mối quan hệ của họ với cả Nga và Trung Quốc.
Hoa Kỳ, trong nhiều thập niên là nhà bảo đảm an ninh chính của Ả Rập Saudi và vẫn là nhà cung cấp quốc phòng chính, đã bày tỏ lo ngại an ninh về sự can dự ngày càng tăng của Trung Quốc vào các dự án cơ sở hạ tầng nhạy cảm ở vùng Vịnh.
Diễn đàn