Tòa án Tối cao ở Philippines hôm thứ Ba 10/1 tuyên bố thỏa thuận thăm dò năng lượng năm 2005 của nước này với các công ty Trung Quốc và Việt Nam là bất hợp pháp, phán quyết hiến pháp không cho phép các thực thể nước ngoài khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Quyết định này, dựa trên một thỏa thuận đã hết hạn vào năm 2008, có thể làm phức tạp thêm các nỗ lực của Trung Quốc nhằm nối lại các cuộc đàm phán thăm dò dầu khí với Philippines ở các khu vực không có tranh chấp ở Biển Đông. Tòa án không đưa ra lời giải thích lý do tại sao phán quyết xảy ra sau 14 năm kể từ khi đơn kiện được đệ trình.
Trung Quốc và Philippines đã tranh chấp trong nhiều thập niên về chủ quyền và tài nguyên thiên nhiên ở Biển Đông, dẫn đến một vụ kiện mang tính bước ngoặt vào năm 2016 mà Manila đã thắng.
Những nỗ lực nhằm tìm kiếm một phương cách khả thi về mặt pháp lý để hợp tác cùng nhau trong việc thăm dò năng lượng đã nhiều lần gặp trở ngại.
Chính phủ tiền nhiệm của Philippines vào tháng 6 năm ngoái đã từ bỏ nỗ lực mới nhất, viện dẫn những ràng buộc về hiến pháp và các vấn đề về chủ quyền.
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos (con), trước thềm chuyến thăm Trung Quốc vào tuần trước, nói Philippines phải tìm cách khai thác trữ lượng năng lượng chưa được khai thác trong vùng đặc quyền kinh tế của mình, ngay cả khi không có chuyên gia của Trung Quốc.
Trung Quốc tuyên bố quyền tài phán đối với gần như toàn bộ Biển Đông và nguy cơ bị gián đoạn các hoạt động năng lượng đã khiến Philippines gặp khó khăn trong việc tìm đối tác nước ngoài, mặc dù tòa trọng tài đã làm rõ những quyền lợi của Manila.
Tòa án Tối cao hôm 10/1 đã hủy bỏ thỏa thuận giữa Công ty Dầu khí Quốc gia Philippines do nhà nước điều hành, Tập đoàn Dầu khí Ngoài khơi Quốc gia Trung Quốc và Tổng công ty Dầu khí Việt Nam trong khu vực có diện tích 142.886 km2 trên biển.
Toà phán quyết rằng việc này là bất hợp pháp vì hiến pháp quy định nhà nước Philippines phải kiểm soát và giám sát các hoạt động và các công ty liên quan phải thuộc sở hữu đa số của Philippines.
Diễn đàn