Một cuộc tấn công bằng tên lửa của phiến quân Houthi đã giết chết ba thủy thủ, bao gồm một người Việt và 2 người Philippines, trên một tàu buôn ở Biển Đỏ hôm thứ Tư (7/3), Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ cho biết. Đây là trường hợp tử vong đầu tiên được báo cáo kể từ khi nhóm phiến quân của Yemen liên kết với Iran bắt đầu các cuộc tấn công nhắm vào tàu bè ở một trong những tuyến thủy lộ thương mại sầm uất nhất thế giới, nhằm phản đối cuộc chiến của Israel với Hamas ở Dải Gaza.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng hôm 7/3 đã xác nhận thông tin này với các phóng viên. Bà Hằng cho biết Bộ Ngoại giao đã chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại Ả Rập Xê Út kiêm nhiệm Yemen và Đại sứ quán Việt Nam tại Ai Cập kiêm nhiệm Djibouti liên hệ với các cơ quan chức năng sở tại đề nghị cung cấp thông tin về tình trạng các công dân Việt Nam trên tàu, tiến hành các biện pháp bảo hộ công dân, xử lý các vấn đề hậu sự cho thuyền viên tử vong nhằm bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của công dân Việt Nam.
“Việt Nam cực lực lên án hành vi tấn công bạo lực, vô nhân đạo nhằm vào dân thường vô tội và các phương tiện dân sự trên các tuyến hàng hải quốc tế. Chúng tôi yêu cầu các bên liên quan chấm dứt ngay lập tức các hành động sử dụng vũ lực, bảo đảm an ninh, an toàn và tự do cho các tuyến hàng hải quốc tế trên cơ sở phù hợp luật pháp quốc tế”, báo Dân Trí dẫn lời bà Hằng nói.
Houthi đã lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ tấn công khiến tàu True Confidence, mang cờ Barbados thuộc sở hữu của Hy Lạp, bốc cháy cách bờ biển Aden của Yemen khoảng 50 hải lý.
Theo Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ, một tên lửa đạn đạo chống hạm được phóng từ khu vực do Houthi kiểm soát ở Yemen đã bắn trúng tàu True Confidence, gây thiệt hại đáng kể cho con tàu. Ngoài 3 người thiệt mạng, còn có ít nhất 4 thành viên thủy thủ đoàn bị thương, trong đó có 3 người trong tình trạng nguy kịch. Hai bức ảnh chụp từ trên không do quân đội Mỹ công bố cho thấy cầu tàu và hàng hóa trên tàu bốc cháy, AP đưa tin.
Sau khi tên lửa bắn trúng, thủy thủ đoàn đã bỏ tàu và triển khai xuồng cứu sinh. Một tàu chiến Mỹ và hải quân Ấn Độ đã có mặt tại hiện trường, cố gắng hỗ trợ cứu hộ.
Các nhà quản lý và chủ tàu cho biết thủy thủ đoàn gồm 20 người, trong đó có 1 người Ấn Độ, 15 người Philippines và 4 người Việt Nam. Ba vệ sĩ có vũ trang, hai người từ Sri Lanka và một người từ Nepal, cũng có mặt trên tàu. Con tàu chở thép từ Trung Quốc đến Jeddah, Ả Rập Saudi.
“Một thành viên thủy thủ đoàn người Việt Nam và hai người Philippines đã thiệt mạng”, AP dẫn một tuyên bố từ chủ sở hữu và người quản lý của tàu True Confidence cho biết vào đầu ngày thứ Năm. “Thêm hai thành viên thủy thủ đoàn người Philippines bị thương nặng. Tất cả thành viên thủy thủ đoàn đã được đưa đến Djibouti”.
Cục Lao động nhập cư Philippines xác nhận số người chết và số người bị thương trong vụ tấn công.
Philippines “kêu gọi tiếp tục nỗ lực ngoại giao để giảm căng thẳng và giải quyết các nguyên nhân của cuộc xung đột hiện nay ở Trung Đông”, Cục này nói, vẫn theo AP.
“Những cuộc tấn công liều lĩnh này của Houthi đã làm gián đoạn thương mại toàn cầu và cướp đi sinh mạng của những người đi biển quốc tế chỉ đang làm công việc của họ, một trong những công việc khó khăn nhất trên thế giới và là những công việc mà công chúng toàn cầu dựa vào để duy trì chuỗi cung ứng”, Bộ Tư lệnh Trung ương Hoa Kỳ nói.
Thiếu tướng Yahya Saree, phát ngôn viên của Houthi, sau khi lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ tấn công trong một tin nhắn được ghi âm trước, nói rằng các cuộc tấn công của nhóm phiến quân sẽ chỉ dừng lại khi nào “cuộc bao vây người Palestine ở Gaza được dỡ bỏ”.
Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc Stephane Dujarric cho biết LHQ đã lên tiếng kêu gọi Houthi “chấm dứt mọi cuộc tấn công nhằm vào tàu bè quốc tế ở Biển Đỏ”, đồng thời bày tỏ quan ngại sâu sắc về các cuộc tấn công đang tiếp diễn, bao gồm cả vụ việc mới nhất.
Ông Dujarric nói rằng các cuộc tấn công đang gây ra rủi ro “đối với tài sản, tính mạng và hệ sinh thái trong khu vực”.
Tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ ở Washington, người phát ngôn Matthew Miller đã lên án vụ tấn công.
“Chúng tôi tiếp tục theo dõi những cuộc tấn công liều lĩnh vốn dĩ không quan tâm đến sự an toàn của thường dân vô tội đang đi qua Biển Đỏ. Và bây giờ, thật đáng tiếc và bi thương, chúng đã giết hại thường dân vô tội”, ông nói với các phóng viên.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cảnh báo riêng rằng “Mỹ sẽ tiếp tục hành động”.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết Washington sẽ tiếp tục quy trách nhiệm cho người Houthi và kêu gọi các chính phủ trên thế giới cũng làm như vậy.
Ngoại trưởng Anh Lord Cameron nói ông “kinh hoàng khi nghe biết về những cái chết” và lên án “các cuộc tấn công liều lĩnh và bừa bãi” của Houthi. “Chúng tôi sẽ tiếp tục đứng lên vì tự do hàng hải và củng cố lời nói bằng hành động”.
Phiến quân Houthi đã nhiều lần nhắm mục tiêu tấn công vào các tàu ở Biển Đỏ và các vùng biển xung quanh từ khi xảy ra cuộc chiến Israel-Hamas, nhưng cho đến ngày 7/3 vẫn chưa giết chết bất kỳ thành viên thủy thủ đoàn nào.
Bất chấp các cuộc không kích do Mỹ dẫn đầu đã kéo dài hơn một tháng rưỡi, phiến quân Houthi vẫn có khả năng tiến hành các cuộc tấn công đáng kể, bao gồm vụ tấn công vào tháng trước nhằm vào tàu Rubymar chở phân bón, khiến tàu bị chìm hôm thứ Bảy sau khi trôi dạt trong vài ngày, và vụ bắn rơi một máy bay không người lái của Mỹ trị giá hàng chục triệu đô la.
Mặc dù lực lượng dân quân luôn tuyên bố họ sẽ tấn công các tàu có liên kết với Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Israel, nhưng các nguồn tin trong ngành vận tải biển nói với Reuters rằng tất cả các tàu đều có thể gặp rủi ro.
Hiện chưa rõ lý do Houthi nhắm tấn công vào tàu True Confidence.
Con tàu thuộc sở hữu của công ty True Confidence Shipping đã đăng ký tại Liberia và được điều hành bởi Third January Maritime có trụ sở tại Hy Lạp, Reuters dẫn tuyên bố chung của cả hai công ty cho biết. Họ nói rằng con tàu không có mối liên hệ nào với Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, theo AP, trước đây tàu True Confidence thuộc sở hữu của Oaktree Capital Management, một quỹ có trụ sở tại Los Angeles chuyên tài trợ trả góp cho các tàu thuyền. Oaktree từ chối bình luận với hãng tin Mỹ.
Các cuộc tấn công của Houthi đã làm gián đoạn hoạt động vận chuyển toàn cầu, buộc các công ty phải định tuyến lại đi vòng quanh châu Phi khiến cho các hành trình dài hơn và đắt đỏ hơn. Chi phí bảo hiểm cho chuyến đi bảy ngày qua Biển Đỏ đã tăng lên hàng trăm nghìn đô la.
Stephen Cotton, tổng thư ký Liên đoàn Công nhân Vận tải Quốc tế (ITF), hiệp hội thuyền viên hàng đầu thế giới, kêu gọi hành động khẩn cấp để bảo vệ các thành viên của mình.
“Chúng tôi đã liên tục cảnh báo cộng đồng quốc tế và ngành hàng hải về những rủi ro ngày càng gia tăng mà những người đi biển ở Vịnh Aden và Biển Đỏ phải đối mặt. Giờ đây chúng tôi thấy những cảnh báo đó đã được xác nhận một cách bi thảm”, Reuters dẫn lời ông Cotton nói.
Diễn đàn