Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc hôm 16/9 cáo buộc quân đội Israel tấn công các trường học, nhân viên cứu trợ và thường dân ở Gaza, trong một dấu hiệu cho thấy sự thất vọng ngày càng tăng của Mỹ đối với đồng minh thân cận của mình khi cuộc chiến gần tới ngày kỷ niệm một năm.
Israel đã nhiều lần tuyên bố rằng họ nhắm vào các chiến binh Hamas, vốn thường ẩn náu cùng thường dân và sử dụng họ làm lá chắn sống, để trả đũa các cuộc tấn công ngày 7/10 ở miền nam Israel, vốn đã làm khoảng 1.200 người thiệt mạng và dẫn tới cuộc chiến ở Gaza.
Trong một động thái bất thường, Đại sứ Hoa Kỳ Linda Thomas-Greenfield đã lên tiếng phản đối quân đội Israel tại một cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, và nói rằng nhiều cuộc không kích trong những tuần gần đây khiến nhân viên LHQ và nhân viên cứu trợ bị thương hoặc tử vong “đã có thể ngăn ngừa được”.
Nhiều thành viên hội đồng đã nhắc đến cuộc không kích của Israel vào tuần trước nhắm vào một trường học cũ đã được chuyển thành nơi trú ẩn cho dân thường, do cơ quan LHQ hỗ trợ người tị nạn Palestine, gọi tắt là UNRWA, điều hành, trong đó có 6 nhân viên của UNRWA nằm trong số ít nhất 18 người thiệt mạng, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em.
Israel nói rằng họ nhắm vào một trung tâm chỉ huy và kiểm soát của Hamas trong khu phức hợp đó, và đại sứ Israel tại LHQ, Danny Danon, khẳng định hôm 16/9 rằng các chiến binh Hamas đã thiệt mạng trong cuộc không kích. Ông nêu tên bốn người và tuyên bố với hội đồng rằng những người này làm việc cho UNRWA vào ban ngày và cho Hamas vào ban đêm.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra độc lập.
Bà Thomas-Greenfield nói với các thành viên hội đồng rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục nêu lên nhu cầu để Israel tạo điều kiện cho các hoạt động nhân đạo trên lãnh thổ Palestine và bảo vệ các nhân viên và cơ sở nhân đạo, như nơi trú ẩn của UNRWA.
Bà cũng nhắc lại "sự phẫn nộ" của Hoa Kỳ trước cái chết của nhà hoạt động người Mỹ gốc Thổ Nhĩ Kỳ Aysenur Eygi, người đã bị bắn chết trong một cuộc biểu tình ở Bờ Tây vào tuần trước. Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết có khả năng họ đã giết nhầm bà Eygi và chính phủ đã bắt đầu một cuộc điều tra hình sự.
"IDF là một lực lượng quân sự chuyên nghiệp và biết rõ cách đảm bảo rằng những sự cố như thế này không xảy ra", đại sứ Hoa Kỳ nói.
Bà Thomas-Greenfield cho biết Mỹ mong đợi các nhà lãnh đạo quân sự Israel thực hiện "những thay đổi cơ bản" trong các hoạt động của mình – bao gồm cả các quy tắc giao tranh và thủ tục để đảm bảo rằng các hoạt động quân sự không xung đột với các hoạt động nhân đạo và không nhắm vào các trường học cũng như các cơ sở dân sự khác.
"Chúng tôi cũng đã rõ ràng trong việc truyền đạt với Israel rằng không có cơ sở nào – hoàn toàn không có – để lực lượng của họ nổ súng vào các phương tiện của Liên Hợp Quốc được đánh dấu rõ ràng như đã xảy ra trong nhiều lần gần đây", bà Thomas-Greenfield nói.
Đồng thời, bà cho biết Hamas cũng đang ẩn náu tại – và trong một số trường hợp, chiếm giữ hoặc sử dụng – các địa điểm dân sự, gây ra "mối đe dọa hiện nay".
Bà cho biết điều này nhấn mạnh tính cấp thiết của việc đạt được thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin ở Gaza.
Trong khi Hoa Kỳ làm việc với các bên trung gian là Ai Cập và Qatar để cố gắng khiến cả hai bên "nhất trí rằng đã đủ rồi", bà cho biết, "về cơ bản đây là vấn đề về ý chí chính trị" và những thỏa hiệp khó khăn.
Ngoại trưởng Antony Blinken sẽ đến Ai Cập vào tuần này để đàm phán, một phần là về việc tinh chỉnh đề xuất trình lên Israel và Hamas.
Hoa Kỳ kêu gọi “tất cả các thành viên hội đồng có ảnh hưởng đến Hamas hãy cùng những người khác gây sức ép buộc các nhà lãnh đạo của Hamas ngừng trì hoãn, đưa ra những thỏa hiệp này và chấp nhận thỏa thuận mà không chậm trễ”, bà Thomas-Greenfield nói.
Đại sứ Mỹ phát biểu sau khi quan chức nhân đạo cấp cao của LHQ tại Gaza cho biết vùng lãnh thổ này là "địa ngục trần gian" đối với hơn 2 triệu người dân, và gọi sự thiếu bảo vệ hiệu quả cho dân thường là "vô lương tâm".
Sigrid Kaag, điều phối viên nhân đạo và tái thiết cấp cao của LHQ tại Gaza, nói với các thành viên hội đồng và phóng viên rằng cuộc chiến đã biến vùng lãnh thổ này "thành vực thẳm".
Bộ Y tế Gaza ước tính có hơn 41.000 người Palestine, không phân biệt giữa dân thường và chiến binh, đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công của Israel.
Diễn đàn