PHNOM PENH —
Chỉ còn chưa đến 24 tiếng đồng hồ thì các phòng phiếu mở cửa trong cuộc tổng tuyển cử tranh đua ráo riết, các quan sát viên cảnh báo là loại mực không xóa được dùng để đánh dấu trên ngón tay của cử tri để ngăn họ bỏ phiếu nhiều lần có thể bị rửa sạch trong vòng vài phút.
Vào tháng 6 năm nay, tòa đại sứ Ấn Độ loan báo đã tặng 40.000 chai mực không tẩy xóa được cho Ủy ban Bầu cử Quốc gia Campuchia.
Quà tặng của nền dân chủ lớn nhất thế giới này dùng để ngăn chận cử tri có thể bầu cử hai lần-một quan ngại đặc biệt tại Campuchia vì việc ghi danh đi bầu của hơn 9 triệu cử tri có nhiều sai lầm, trong số đó có khoảng 1 triệu được gọi là ‘cử tri ma.’
Hôm thứ Sáu, Ủy ban Bầu cử Quốc gia hay NEC, cơ quan giám sát cuộc bầu cử, mở cuộc họp trong đó một số tổ chức phi chính phủ, gồm có Comfrel, một tổ chức bất vụ lợi độc lập theo dõi cuộc bầu cử được mời để thử loại mực này.
Giám đốc điều hành Comfrel Koul Panha giải thích chuyện gì đã xảy ra:
“Hai nhân viên Comfrel đến thử nghiệm với NEC. Sau khi chúng tôi nỗ lực sử dụng một số chất lỏng và chúng tôi khám phá ra là mực không xóa được trên ngón tay của nhân viên chúng tôi có thể tẩy được một cách dễ dàng với chất lỏng đơn giản.”
Ông Koul Panha nói rửa sạch mực chỉ mất 4 phút. Tại một cuộc họp báo ngày thứ Bảy, Comfrel trình chiếu một video cho thấy nhân viên của tổ chức này xóa vết mực.
Tổng thư ký NEC Tep Nytha nói tòa đại sứ Ấn Độ chưa được tiếp xúc về cáo buộc này. Ông nói thêm là Ấn Độ đã tặng loại mực này từ năm 1998. Và ông không biết làm thế nào Comfrel có thể xóa loại mực lẽ ra không xóa được. Ông nói các quan sát viên bầu cử ngày Chủ Nhật sẽ xem xét kỹ ngón tay của cử tri để xem có vết mực hay không.
Comfrel sẽ không nói đã sử dụng chất gì vì muốn ngăn ngừa cử tri cố xóa vết mực. Tuy nhiên ông Koul Panha nói chất này bán rộng rãi trên thị trường địa phương với giá chỉ vài xu.
Ông Koul Panha nói tiếp là việc tẩy xóa mực một cách dễ dàng không phải là một vấn đề.
Tuy nhiên phối hợp với sự kiện là có hàng chục ngàn tên trùng lắp, một triệu cử tri ma trong danh sách cử tri và hàng trăm ngàn chứng minh nhân dân làm ẩu được nhà cầm quyền phát ra, ông nói khả năng lạm dụng thật rõ ràng.
Ông Koul Panha nói loan báo mới đây của NEC là các quan sát viên bầu cử của các chính đảng có thể không được phép mang theo danh sách cử tri của họ vào phòng phiếu để kiểm soát thêm chỉ làm phức tạp thêm vấn đề:
“Hai vấn đề này là mối quan tâm rất lớn—ảnh hưởng nhiều đến kết quả cuộc bầu cử nếu người nào hay tổ chức nào có ý định gian lận, dàn xếp cuộc bầu cử bằng cách bỏ phiếu hai lần, ba lần. Do đó đây là một mối quan ngại rất lớn.”
Comfrel nêu nghi vấn là liệu mực do NEC cung cấp để thử nghiệm có phải cùng loại mực Ấn Độ trao tặng hay không. Đài VOA không liên lạc được với đại diện của tòa đại sứ Ấn Độ tại Phnom Penh để yêu cầu bình luận về vấn đề này.
Trong khi đó, trước cuộc bầu cử ngày Chủ Nhật, nhiều người cho rằng đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền vẫn giữ được đa số dù rằng có thể mất một số ghế trong 90 ghế đảng này kiểm soát trong số 123 ghế của Quốc hội. Thủ tướng Hun Sen sẽ vẫn giữ được vị thế là Thủ tướng cầm quyền lâu nhất của châu Á.
Hôm thứ Bảy, một trong những người chỉ trích Thủ tướng mạnh mẽ nhất công kích ông tại một cuộc họp báo ở Phnom Penh. Lãnh tụ đối lập Sam Rainsy chỉ trích quyết định của Quốc hội không cho ông ra tranh cử:
“Không có sự tranh đấu thực sự giữa hai ứng cử viên Thủ tướng vì Thủ tướng sắp mãn nhiệm là một kẻ hèn nhát. Do đó bất cứ thắng lợi nào trong hoàn cảnh như thế đều vô giá trị.”
Có hơn 9 triệu cử tri ghi danh bầu cử ngày Chủ Nhật. Những kết quả sơ khởi sẽ được công bố tối Chủ Nhật, nhưng kết quả chung cuộc sẽ được biết khoảng một tháng sau đó.
Vào tháng 6 năm nay, tòa đại sứ Ấn Độ loan báo đã tặng 40.000 chai mực không tẩy xóa được cho Ủy ban Bầu cử Quốc gia Campuchia.
Quà tặng của nền dân chủ lớn nhất thế giới này dùng để ngăn chận cử tri có thể bầu cử hai lần-một quan ngại đặc biệt tại Campuchia vì việc ghi danh đi bầu của hơn 9 triệu cử tri có nhiều sai lầm, trong số đó có khoảng 1 triệu được gọi là ‘cử tri ma.’
Hôm thứ Sáu, Ủy ban Bầu cử Quốc gia hay NEC, cơ quan giám sát cuộc bầu cử, mở cuộc họp trong đó một số tổ chức phi chính phủ, gồm có Comfrel, một tổ chức bất vụ lợi độc lập theo dõi cuộc bầu cử được mời để thử loại mực này.
Giám đốc điều hành Comfrel Koul Panha giải thích chuyện gì đã xảy ra:
“Hai nhân viên Comfrel đến thử nghiệm với NEC. Sau khi chúng tôi nỗ lực sử dụng một số chất lỏng và chúng tôi khám phá ra là mực không xóa được trên ngón tay của nhân viên chúng tôi có thể tẩy được một cách dễ dàng với chất lỏng đơn giản.”
Ông Koul Panha nói rửa sạch mực chỉ mất 4 phút. Tại một cuộc họp báo ngày thứ Bảy, Comfrel trình chiếu một video cho thấy nhân viên của tổ chức này xóa vết mực.
Tổng thư ký NEC Tep Nytha nói tòa đại sứ Ấn Độ chưa được tiếp xúc về cáo buộc này. Ông nói thêm là Ấn Độ đã tặng loại mực này từ năm 1998. Và ông không biết làm thế nào Comfrel có thể xóa loại mực lẽ ra không xóa được. Ông nói các quan sát viên bầu cử ngày Chủ Nhật sẽ xem xét kỹ ngón tay của cử tri để xem có vết mực hay không.
Comfrel sẽ không nói đã sử dụng chất gì vì muốn ngăn ngừa cử tri cố xóa vết mực. Tuy nhiên ông Koul Panha nói chất này bán rộng rãi trên thị trường địa phương với giá chỉ vài xu.
Ông Koul Panha nói tiếp là việc tẩy xóa mực một cách dễ dàng không phải là một vấn đề.
Tuy nhiên phối hợp với sự kiện là có hàng chục ngàn tên trùng lắp, một triệu cử tri ma trong danh sách cử tri và hàng trăm ngàn chứng minh nhân dân làm ẩu được nhà cầm quyền phát ra, ông nói khả năng lạm dụng thật rõ ràng.
Ông Koul Panha nói loan báo mới đây của NEC là các quan sát viên bầu cử của các chính đảng có thể không được phép mang theo danh sách cử tri của họ vào phòng phiếu để kiểm soát thêm chỉ làm phức tạp thêm vấn đề:
“Hai vấn đề này là mối quan tâm rất lớn—ảnh hưởng nhiều đến kết quả cuộc bầu cử nếu người nào hay tổ chức nào có ý định gian lận, dàn xếp cuộc bầu cử bằng cách bỏ phiếu hai lần, ba lần. Do đó đây là một mối quan ngại rất lớn.”
Comfrel nêu nghi vấn là liệu mực do NEC cung cấp để thử nghiệm có phải cùng loại mực Ấn Độ trao tặng hay không. Đài VOA không liên lạc được với đại diện của tòa đại sứ Ấn Độ tại Phnom Penh để yêu cầu bình luận về vấn đề này.
Trong khi đó, trước cuộc bầu cử ngày Chủ Nhật, nhiều người cho rằng đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền vẫn giữ được đa số dù rằng có thể mất một số ghế trong 90 ghế đảng này kiểm soát trong số 123 ghế của Quốc hội. Thủ tướng Hun Sen sẽ vẫn giữ được vị thế là Thủ tướng cầm quyền lâu nhất của châu Á.
Hôm thứ Bảy, một trong những người chỉ trích Thủ tướng mạnh mẽ nhất công kích ông tại một cuộc họp báo ở Phnom Penh. Lãnh tụ đối lập Sam Rainsy chỉ trích quyết định của Quốc hội không cho ông ra tranh cử:
“Không có sự tranh đấu thực sự giữa hai ứng cử viên Thủ tướng vì Thủ tướng sắp mãn nhiệm là một kẻ hèn nhát. Do đó bất cứ thắng lợi nào trong hoàn cảnh như thế đều vô giá trị.”
Có hơn 9 triệu cử tri ghi danh bầu cử ngày Chủ Nhật. Những kết quả sơ khởi sẽ được công bố tối Chủ Nhật, nhưng kết quả chung cuộc sẽ được biết khoảng một tháng sau đó.
