Châu Á đang trượt vào một cuộc đua võ trang nguy hiểm vào lúc các nước nhỏ từng một thời ở bên lề nay gầy dựng kho phi đạn tầm xa tiên tiến, theo bước các cường quốc Trung Quốc và Hoa Kỳ, theo các nhà phân tích.
Trung Quốc đang sản xuất đại trà DF-26, một loại vũ khí đa dụng với tầm bắn đến 4.000 km, trong khi Mỹ đang phát triển vũ khí mới nhằm chống lại Bắc Kinh tại Thái Bình Dương.
Những nước khác trong vùng đang mua hay chế tạo phi đạn mới, do những quan ngại về an ninh đối với Trung Quốc và mong muốn giảm bớt trông cậy vào Mỹ.
Trước khi thập niên này chấm dứt, châu Á sẽ tràn ngập với các phi đạn truyền thống có khả năng bay xa hơn, sức công phá mạnh mẽ hơn, và càng ngày càng tinh vi hơn-một sự thay đổi mạnh mẽ và nguy hiểm từ những năm gần đây, các nhà phân tích, giới ngoại giao và các giới chức quân sự nhận định.
“Khung cảnh phi đạn đang thay đổi tại châu Á, và thay đổi nhanh chóng,” ông David Santoro, chủ tịch Diễn đàn Thái Bình Dương nói.
Những vũ khí như vậy càng ngày càng dễ mua và chính xác, và khi một số nước có vũ khí này thì các nước láng giềng không muốn bị bỏ lại phía sau, các nhà phân tích nói. Phi đạn cung cấp những lợi ích chiến lược như răn đe kẻ thù và tăng cường sức mạnh với các đồng minh và có thể xuất khẩu sinh lợi.
Ảnh hưởng lâu dài của việc này là không chắc chắn, và cơ hội rằng vũ khí mới có thể cân bằng căng thẳng và giúp gìn giữ hòa bình là không nhiều, ông Santoro nói.
“Có nhiều khả năng là việc tăng gia nhanh chóng số lượng phi đạn sẽ gây nên nghi ngờ, tạo nên chạy đua võ trang, gia tăng căng thẳng, và cuối cùng gây nên khủng hoảng và ngay cả chiến tranh,” ông nói.
Phi đạn chế tạo nội địa
Theo một tài liệu thuyết trình quân sự 2021 mà Reuters xem được, Bộ Chỉ huy của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (INDOPACOM) có kế hoạch triển khai võ khí tầm xa mới trong “mạng lưới tấn công chính xác, tồn tại cao dọc theo Chuỗi Đảo Đầu tiên,” bao gồm Nhật, Đài Loan, những đảo khác ở Thái Bình Dương vòng quanh bờ biển miền đông của Trung Quốc và Nga.
Võ khí mới bao gồm Võ khí Siêu âm Tầm xa (LRHW), một phi đạn có thể đưa phi đạn điều khiển cao nhanh gấp 5 lần tốc độ âm thanh bắn trúng mục tiêu cách xa hơn 2.775 km.
Một phát ngôn viên INDOPACOM nói với Reuters là chưa có quyết định triển khai loại võ khí này ở đâu. Cho tới nay, hầu hết đồng minh Mỹ trong vùng đã do dự trong việc cam kết để võ khí này được triển khai trên nước họ. Nếu đặt căn cứ tại đảo Guam, một lãnh thổ của Mỹ, LRHW có thể bắn trúng các mục tiêu tại Hoa Lục.
Nhật Bản, nơi trú đóng của hơn 54.000 binh sĩ Mỹ, có thể nhận triển khai một số đơn vị phi đạn mới trên đảo Okinawa, nhưng Mỹ có thể sẽ phải rút những lực lượng khác, một nguồn thạo tin cho biết với điều kiển ẩn danh vì tính nhạy cảm của vấn đề.
Cho phép đưa phi đạn Mỹ vào- mà quân đội Mỹ sẽ kiểm soát-hầu như cũng sẽ chắc chắn gặp đáp ứng giận giữ từ Trung Quốc, các nhà phân tích nói.
Một số đồng minh Mỹ đang phát triển kho võ khí riêng của họ. Úc mới đây loan báo sẽ chi 100 tỉ đô la trong 20 năm để phát triển phi đạn tiên tiến.
Nhật đã chi hàng triệu đô la vào các võ khí tầm xa phóng từ trên không, và đang chế tạo một phiên bản mới của phi đạn chống tàu đặt trên xe tải, phi đạn Type 12, với tầm xa 1.000 km.
Trong số các đồng minh Mỹ, Hàn Quốc có chương trình phi đạn đạn đạo trong nước mạnh mẽ nhất, có được sức đẩy mạnh mẽ từ thỏa thuận mới đây với Washington. Phi đạn Hyunmoon-4 có tầm xa 800 km, bắn đến được các mục tiêu bên trong Hoa lục.
“Khi khả năng tấn công tầm xa quy ước của các đồng minh Mỹ gia tăng, cơ hội triển khai các võ khí này trong trường hợp có xung đột trong vùng cũng gia tăng,” ông Zhao Tong, một chuyên gia về an ninh chiến lược tại Bắc Kinh, viết trong một phúc trình mới đây.
Dù có những quan ngại này, Washington “sẽ tiếp tục khuyến khích các đồng minh và đối tác đầu tư vào khả năng phòng vệ phù hợp với những hoạt động có phối hợp,” dân biểu cao cấp trong Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ Mike Rogers nói với Reuters.
Đường ranh không rõ rệt
Đài Loan chưa công khai loan báo chương trình phi đạn đạn đạo, nhưng vào tháng 12 năm ngoái, Bộ Ngoại giao Mỹ chấp thuận yêu cầu của Đài Loan mua hơn chục phi đạn đạn đạo tầm ngắn của Mỹ. Các giới chức nói Đài Loan đang sản xuất đại trà võ khí và đang phát triển phi đạn hành trình như Yun Feng, có thể bắn tới Bắc Kinh.
Và việc này “làm cho lông nhím (của Đài Loan) dài hơn trong lúc khả năng quân sự của Trung Quốc tăng tiến,” ông Wang Ting-yu, một nhà lập pháp cao cấp của đảng cầm quyền Dân tiến ở Đài Loan, nói với Reuters, trong khi cho rằng phi đạn của đảo này không có nghĩa là bắn sâu vào Trung Quốc.
Một nguồn tin ngoại giao ở Đài Bắc nói lực lượng võ trang Đài Loan, theo truyền thống chú trọng vào việc bảo vệ đảo và đẩy lùi các cuộc xâm lấn của Trung Quốc, đang bắt đầu trông có vẻ tấn công nhiều hơn.
“Đường ranh giữa võ khí phòng vệ và tấn công càng ngày càng phai nhạt hơn,” nguồn tin ngoại giao này nói thêm.
Hàn Quốc đang trong cuộc chạy đua phi đạn nóng bỏng với Triều Tiên. Triều Tiên mới đây thử nghiệm dường như là một phiên bản cải tiến của phi đạn KN-23 với đầu đạn 2 tấn trên phi đạn Hyunmoo-4.
“Trong khi Triều Tiên dường như là lực đẩy chính đằng sau việc mở rộng phi đạn của Hàn Quốc, Seoul đang theo đuổi một hệ thống với tầm cỡ vượt mức những gì cần thiết để chống lại Triều Tiên,” ông Kelsey Davenport, giám đốc chính sách không phổ biến võ khí tại Hội Kiểm soát Võ khí ở Washington nói.
Trong lúc sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng tiếp tục leo thang, các nhà phân tích nói phi đạn đáng ngại nhất là những loại có thể mang đầu đạn cổ điển hay hạt nhân. Trung Quốc, Triều Tiên và Mỹ có những loại võ khí như thế.
“Thật khó, nếu không muốn nói là không thể, xác nhận một phi đạn đạn đạo được võ trang đầu đạn thông thường hay hạt nhân cho đến khi phi đạn chạm đến mục tiêu,” ông Davenport nói. Trong lúc con số những võ khí như vậy gia tăng, “có nguy cơ gia tăng leo thang bất ngờ đến một cuộc tấn công hạt nhân.”
