Sau một tháng giao tranh, lực lượng liên minh người Iraq được Mỹ hậu thuẫn cuối cùng đã giải phóng khu phố cuối cùng của thành phố Fallujah khỏi quyền kiểm soát của Nhà nước Hồi giáo vào hôm Chủ nhật.
Lực lượng Iraq, được yểm trợ bởi những cuộc không kích của liên minh do Mỹ dẫn đầu và một đạo quân mạnh bao gồm những dân quân người Hồi giáo Shia, đã chiến đấu ác liệt suốt nhiều tuần để đánh bật những kẻ cực đoan ra khỏi thành phố. Chưa có báo cáo rõ ràng cho biết bao nhiêu kẻ chủ chiến IS và bao nhiêu binh lính thuộc lực lượng an ninh Iraq tử vong hay bị thương trong trận chiến giành lại thành phố này. Nhưng thành phố bị tàn phá trên diện rộng.
Đại sứ James Jeffrey thuộc Viện Washington về Chính sách Cận Đông cho VOA biết rằng chiến thắng tương đối nhanh chóng cho Baghdad là kết quả trực tiếp của việc áp dụng một chiến lược tấn công mà ông đã cổ súy từ nhiều tháng qua:
“Tôi đã nói rằng chúng ta có thể hạ gục Nhà nước Hồi giáo nhanh chóng nếu chúng ta kết hợp các lực lượng tinh nhuệ trên bộ, gồm binh sĩ Iraq và tôi cũng muốn có thêm binh sĩ Mỹ nữa, với việc sử dụng tích cực và triệt để sức mạnh trên không của Mỹ và các nguồn hỗ trợ khác. Đó là điều chúng ta đã nhìn thấy trong trận chiến này.”
Ông Jeffrey khuyến nghị Mỹ cần phải đẩy mạnh chiến dịch không kích của mình, “nhanh hơn và quyết liệt hơn” theo lời ông, để đánh bại những kẻ chủ chiến Nhà nước Hồi giáo, trong bối cảnh những vụ tấn công khủng bố lấy cảm hứng từ tổ chức này đã xảy ra ở những thành phố lớn ở Châu Âu và Mỹ.
Ông cho biết một cuộc tiến công nhắm vào Mosul, một cứ địa chính khác của Nhà nước Hồi giáo, đang được tiến hành, nhưng hiện chưa rõ tới cuối năm nay lực lượng Iraq có tiến vào được thành phố này hay không.
Trong khi đó 85.000 thường dân, những người lo sợ thiệt mạng trong làn đạn giao tranh, đã lũ lượt rời khỏi Fallujah và những khu vực lân cận, khiến các nỗ lực trợ giúp của các cơ quan nhân đạo và của chính phủ Iraq bị quá tải. Nhiều người thất tán hiện không có chỗ nương náu, sống trong cảnh màn trời chiếu đất dưới cái nóng gay gắt từ 45 độ C trở lên của mùa hè và trong những cơn bão cát dữ dội.
Bộ trưởng Quốc phòng Iraq cho biết hầu hết khu vực Fallujah an toàn và và có thể vào sống được. Nhưng ông Karl Schembri thuộc Hội đồng Người Tị nạn Na Uy, người đang trên đường từ Baghdad tới những trại tản cư gần Fallujah do tổ chức này điều hành, cho biết vẫn còn quá sớm để xác định liệu hơn 80.000 thường dân chạy lánh chiến sự có thể trở về nhà được hay chưa.
Ông Schembri nói: “Có những khu vực có bẫy mìn, có những khu vực mà chúng tôi không biết còn thiết bị nổ nào chưa phát nổ hay không. Chúng tôi không biết chính xác mức độ tàn phá nhưng có vẻ không nghiêm trọng bằng ở Ramadi. Điểm mấu chốt là thường dân cần phải đưa ra quyết định sau khi họ nắm được tình hình. Họ không nên bị thúc ép phải quay về. Họ đã trải qua quá nhiều khổ sở rồi. Chúng tôi không muốn đẩy họ vào chốn nguy hiểm nữa.”
Ông Schembri cho biết có những tín hiệu lạc quan là nguồn quỹ trợ giúp đang đổ tới dù từ đầu năm tới nay chỉ mới 30 phần trăm nhu cầu của 3,6 triệu người Iraq tản cư được đáp ứng. Ông nói điều hết sức thiết yếu là gia tăng nguồn ngân quỹ để ứng phó với nhu cầu hết sức to lớn của những người đang cần được giúp đỡ.
Với chiến thắng ở Fallujah, mục tiêu tiến công kế tiếp là chiếm lại thành phố Mosul, theo lời Thủ tướng Iraq, Haider al- Abadi.
Suốt mấy tuần qua, những quan chức tình báo của Mỹ nhận định rằng Nhà nước Hồi giáo đang “ở điểm yếu nhất kể từ sự bành trướng nhanh chóng của họ.”
Những cơ quan cứu trợ nhân đạo đang lo lắng về khả năng khoảng 600.000 thường dân trong khu vực Mosul sẽ bị thất tán, một thảm họa với quy mô lớn gấp nhiều lần tình hình hiện thời bên ngoài Fallujah.
Ông Karl Schembri nói số lượng khổng lồ thường dân bị ảnh hưởng bởi một cuộc tiến công vào Mosul sẽ áp đảo khả năng hỗ trợ của những cơ quan phi chính phủ như cơ quan của ông.
