Dư luận Việt Nam đang phản ứng xôn xao, không tích cực đối với đề xuất của thành phố Hồ Chí Minh về thu thuế tài sản. Một chuyên gia ngành tài nguyên-môi trường nói nếu mục đích thu thuế là để ngăn đầu cơ, việc đó không đi đúng hướng.
Thành phố đóng vai trò trung tâm kinh tế của Việt Nam hồi tuần trước đề xuất với Quốc hội về thí điểm đánh thuế tài sản. Đây là một phần trong một đề án lớn hơn về trao “cơ chế, chính sách đặc thù” để Tp. HCM phát triển.
Theo phân cấp thẩm quyền trong hệ thống chính trị Việt Nam, luật về thuế phải do Quốc hội thông qua. Tin cho hay tại Quốc hội hôm 14/11, ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách, cơ quan thẩm tra đề xuất của Tp. HCM, nói "Trước mắt nghiên cứu tập trung thuế tài sản đối với nhà, đất".
Tường thuật của báo chí trong nước cho hay trong một cuộc gặp với các phóng viên bên hành lang Quốc hội hôm 20/11, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Tp. HCM Trần Vĩnh Tuyến giải thích rằng chính sách đánh thuế tài sản sẽ giúp "chống hành vi đầu cơ đất đai".
"Việc đánh thuế tài sản chủ yếu là chống đầu cơ chứ không phải Nhà nước tận thu", ông nhấn mạnh, theo tin trên VNExpress.
Thuế suất với đất phi nông nghiệp ở Việt Nam hiện là 0,03%, thấp hơn rất nhiều so với mức 1% ở Mỹ và cũng thấp hơn nhiều nước khác.
Giáo sư Đặng Hùng Võ, cựu Thứ trưởng Tài nguyên và Môi trường, nói với VOA rằng áp dụng thuế suất cao hơn đối với đất đai hay bất động sản là cơ hội để tăng thu ngân sách nhằm phát triển hạ tầng. Nhưng nếu đánh thuế chỉ để ngăn đầu cơ, theo ông, điều đó là việc làm chệch hướng:
“Nói rằng đánh vào để ngăn chặn đầu cơ, tôi cho rằng mục tiêu nó chưa đúng với cái chúng ta phải làm đối với thuế đánh vào bất động sản. Bởi vì mục tiêu đầu tiên của thuế đánh vào bất động sản là có kinh phí để nâng cấp hạ tầng, nâng cấp đô thị. Cái đó mới là chính”.
Sau khi đề án được nêu ra, Hiệp hội Bất động sản Tp. HCM (HOREA) đã ra văn bản kiến nghị Quốc hội chưa nên thực hiện thí điểm đánh thuế tài sản ở thành phố tại thời điểm hiện nay. Hiệp hội nói thời điểm phù hợp để áp sắc thuế này là sau năm 2020.
Hiệp hội cũng cảnh báo việc đánh thuế cao hơn so với mức hiện nay có thể dẫn đến hệ quả là giá nhà, đất tại đô thị lớn nhất đất nước sẽ leo thang, ở mức độ nhất định sẽ làm chi phí cuộc sống đắt đỏ hơn đối với nhiều người. Giáo sư Võ đồng ý với cảnh báo của HOREA:
“Việc tăng thu thuế đối với đánh vào nhà sẽ làm hỏng nhiều chính sách về phát triển nhà ở, đặc biệt là nhà ở cho người có thu nhập thấp ở Việt Nam”.
Trong kiến nghị, HOREA viết thêm rằng việc đánh thuế tài sản cũng nên áp dụng đồng thời trên cả nước, chứ không chỉ thí điểm ở riêng Tp. HCM. Theo hiệp hội, sức cạnh tranh chung của thành phố có thể bị giảm đi nếu thành phố thực hiện sắc thuế mới trong khi các tỉnh, thành khác thì chưa.
Tp. HCM đang vận động Quốc hội trao cho một quy chế “đặc thù” với lập luận rằng thành phố đứng đầu Việt Nam về kinh tế vẫn đang gặp nhiều khó khăn về hạ tầng giao thông, môi trường, cũng như chưa có cơ chế, chính sách đột phá mạnh mẽ để phát triển nhanh và bền vững.
