Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bày tỏ "lời chia buồn chân thành và vĩnh cửu" tới những gia đình của hơn 2.400 người Mỹ thiệt mạng trong cuộc tấn công của Nhật Bản vào Trân Châu Cảng, Hawaii 75 năm trước trong Thế chiến thứ hai.
"Chúng ta không bao giờ được lặp lại những kinh hoàng của chiến tranh," ông Abe phát biểu khi ông tưởng niệm "những người đàn ông và phụ nữ dũng cảm" thiệt mạng trong cuộc tấn công bất ngờ vào ngày 7 tháng 12 năm 1941 khiến Mỹ tham chiến.
Ông đứng bên cạnh Tổng thống Mỹ Barack Obama trong một buổi lễ tại Căn cứ Hỗn hợp Trân Châu Cảng-Hickam ở Honolulu. Trước đó, hai nhà lãnh đạo đã đặt vòng hoa tại Đài tưởng niệm USS Arizona ở Trân Châu Cảng. Họ nhắm mắt và đứng thinh lặng vài phút sau khi rải những cánh hoa xuống nước gần chiến hạm bị đánh chìm. Thân tàu rỉ sét vẫn có thể được nhìn thấy ngay dưới mặt nước.
Trong phát biểu của mình tại căn cứ, ông Obama gọi liên minh Mỹ-Nhật Bản là nền tảng của hòa bình trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương và là lực đẩy cho sự tiến bộ khắp thế giới. Ông nói sự hiện diện của ông Abe tại Trân Châu Cảng là một lời nhắc nhở về những gì có thể xảy ra giữa những quốc gia và những dân tộc, nói thêm rằng nó cho thấy chiến tranh có thể kết thúc và kẻ thù có thể trở thành đồng minh.
Ông Abe là thủ tướng Nhật Bản đầu tiên đến thăm khu tưởng niệm này. Ông cũng là nhà lãnh đạo Nhật Bản đầu tiên đến thăm Trân Châu Cảng cùng với một tổng thống Mỹ.
Nhân viên của Thủ tướng đã nói rõ rằng mục đích chuyến đi của ông Abe không phải là để tạ lỗi về vụ tấn công. Thay vào đó, họ nói ông Abe muốn cho thấy mối quan hệ Hoa Kỳ-Nhật Bản đã phát triển ra sao kể từ khi đó.
Thủ tướng Nhật Bản cuối cùng đến Trân Châu Cảng là Shigeru Yoshida trong một chuyến dừng chân ngắn ngủi vào năm 1951. Đó là trước khi khu tưởng niệm USS Arizona được xây dựng để vinh danh những người thiệt mạng trên chiến hạm này trong cuộc tấn công của Nhật Bản. Khu tưởng niệm này chỉ có thể tiếp cận được bằng tàu thuyền.
Vào tháng 5, Tổng thống Obama trở thành nhà lãnh đạo tại nhiệm đầu tiên của Mỹ đến thăm thành phố Hiroshima của Nhật Bản, nơi mà vào năm 1945 lực lượng Mỹ đã thả quả bom nguyên tử đầu tiên của thế giới, giết chết khoảng 140.000 người. Ông Obama đọc một bài diễn văn không phải là lời tạ lỗi mà thay vào đó tôn vinh những người chết và ghi nhận di sản của điều mà ông gọi là "vũ lực khủng khiếp bạo phát từ quá khứ không quá xa xôi."
"Chúng ta có trách nhiệm chung là nhìn thẳng vào mắt của lịch sử và hỏi rằng chúng ta phải làm gì khác đi để ngăn nỗi đau khổ này tái diễn," ông Obama nói.
Tổng thống nói thêm: "Và có lẽ, trên hết, chúng ta phải hình dung lại sự kết nối của chúng ta với nhau như những thành viên của nhân loại."
