Chuyến công du các nước Đông Nam Á của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol cho thấy Seoul tăng cường vai trò trong việc hỗ trợ an ninh khu vực, nhưng vẫn còn những giới hạn đối với những gì Seoul có thể làm để giúp khu vực đẩy lùi sự hung hăng ngày càng gia tăng của Trung Quốc, các nhà phân tích cho biết.
Ông Yoon đã đưa ra một số cam kết hỗ trợ an ninh khu vực trong các chuyến thăm tới Philippines, Singapore và Lào, nơi ông tham dự lễ bế mạc hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào ngày 17/10.
Ông đã hứa rằng Hàn Quốc sẽ giúp hiện đại hóa quân đội Philippines, đồng ý để Hàn Quốc tham gia tích cực vào các cuộc tập trận đa phương với các nước ASEAN và nâng cấp quan hệ với ASEAN lên quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.
Ông Yoon cũng khẳng định tầm quan trọng của an ninh hàng hải và thúc đẩy tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông.
Các nhà phân tích coi những cam kết này là một phần trong kế hoạch của ông Yoon nhằm biến Hàn Quốc thành một quốc gia toàn cầu quan trọng bằng cách thể hiện cam kết lớn hơn đối với việc bảo vệ trật tự thế giới dựa trên luật lệ.
Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nói với VOA hôm 15/10 rằng các bước đi của ông Yoon trong chuyến công du phản ánh “ý chí tăng cường hợp tác với các nước ASEAN trên mọi phương diện” của đất nước này, bao gồm “thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng”.
Phát ngôn viên nói thêm rằng Hàn Quốc sẽ tiếp tục giúp duy trì an ninh hàng hải trên cơ sở trật tự dựa trên luật lệ ở Biển Đông trong lúc xây dựng lòng tin và tăng cường liên lạc chiến lược với Trung Quốc.
Trung Quốc tuyên bố hầu hết Biển Đông là lãnh thổ hàng hải thuộc chủ quyền của mình và các tàu của nước này đã nhiều lần có hành động nguy hiểm chống lại tàu của các quốc gia — chẳng hạn như Philippines — có tranh chấp về tuyên bố đó.
Hàn Quốc “có thể đóng một vai trò thích hợp trong việc đóng góp vào năng lực phòng thủ của các quốc gia trong khu vực để bảo vệ vùng biển của họ trước sự xâm nhập của Trung Quốc”, ông Rahman Yaacob, nghiên cứu viên của chương trình Đông Nam Á tại Viện Lowy nói.
“Các hệ thống vũ khí của Hàn Quốc rẻ hơn của Hoa Kỳ và đang được một số quốc gia NATO sử dụng”, ông Yaacob cho biết. “Do đó, Seoul có thể là nhà cung cấp vũ khí quan trọng cho các nước trong khu vực thay thế cho vũ khí của Hoa Kỳ.”
Trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. sau cuộc gặp ngày 7 tháng 10, ông Yoon tuyên bố Seoul sẽ ủng hộ kế hoạch hiện đại hóa quân sự của Manila.
Philippines đang tìm cách mua máy bay chiến đấu, tàu ngầm và phi đạn tiên tiến trong giai đoạn thứ ba của kế hoạch hiện đại hóa kéo dài năm năm bắt đầu từ năm 2023.
Hàn Quốc đã bán máy bay chiến đấu FA-50, phi đạn hành trình chống hạm, khinh hạm và tàu hộ tống cho Philippines trong thập niên qua.
Hàn Quốc cũng dự kiến sẽ cung cấp máy bay chiến đấu FA-50 cho Malaysia vào năm 2026 sau khi một thỏa thuận được ký kết vào năm ngoái.
Đối mặt với rào cản
Mặc dù những nỗ lực này đáng chú ý, nhưng các nhà phân tích cho rằng chúng không đủ để đẩy lùi sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc.
Ông Evan Laksmana, thành viên cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, cho rằng Hàn Quốc “không có khả năng đóng vai trò có ý nghĩa về mặt hoạt động hoặc chiến lược ở Biển Đông ngoài các hoạt động hợp tác hàng hải chung được phối hợp thỉnh thoảng”.
Hàn Quốc đã tham gia các cuộc tập trận đa phương với các nước Đông Nam Á, chẳng hạn như cuộc tập trận Hổ mang vàng do Hoa Kỳ dẫn đầu được tổ chức tại Thái Lan vào tháng 3 và các cuộc tập trận Hợp tác và Đào tạo Đông Nam Á được tổ chức tại Singapore và các nước khác vào tháng 8.
Trong bài phát biểu hôm 9 tháng 10, ông Yoon nói Hàn Quốc sẽ tích cực tham gia các cuộc tập trận đa phương với các nước ASEAN trong khi mở rộng hợp tác với Trung Quốc để tìm kiếm lợi ích chung trên cơ sở trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.
“Ông Yoon sẵn sàng tăng cường hỗ trợ của Hàn Quốc cho an ninh khu vực” hơn người tiền nhiệm Moon Jae-in, “nhưng ông ấy cũng nhận ra sự cần thiết phải kiềm chế khi chỉ trích trực tiếp Trung Quốc”, ông Terence Roehrig, giáo sư về các vấn đề an ninh quốc gia và là chuyên gia về Hàn Quốc tại Học viện Chiến tranh Hải quân Hoa Kỳ cho biết.
“Hàn Quốc có thể giúp đỡ ở một số khu vực”, nhưng “gần như không thể bù đắp được sức mạnh của Trung Quốc” trong khu vực, ông Roehrig nói.
VOA đã liên lạc với Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington để xin ý kiến về những nỗ lực của Hàn Quốc nhằm tăng cường hợp tác an ninh với các nước ASEAN và được yêu cầu liên lạc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nhưng hiện vẫn chưa có phản hồi.
Reuters trích lời một quan chức Hoa Kỳ giấu tên cho biết Trung Quốc và Nga hôm 11/10 đã chặn một tuyên bố chung được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh Đông Á ở Lào. Các quốc gia tham gia bao gồm 10 nước ASEAN và tám đối tác, bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga và Hoa Kỳ.
Bắc Kinh và Moscow phản đối một điều khoản nói rằng Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển “đặt ra khuôn khổ pháp lý” để thực hiện mọi hoạt động hàng hải.
Một tòa án của Liên hiệp quốc đã ra phán quyết vào năm 2016 rằng Trung Quốc đã vi phạm khi hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, một vùng biển trải dài 200 hải lý tính từ lãnh hải của một quốc gia.
Diễn đàn