Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko hôm 26/5 nói một nhà báo đã bị lôi ra khỏi chiếc máy bay bị ép phải hạ cánh ở Minsk đã âm mưu thực hiện một cuộc nổi loạn, và ông cáo buộc phương Tây là tiến hành một cuộc chiến tranh nhiều mặt chống lại ông.
Trong phát biểu công khai đầu tiên kể từ khi một máy bay chiến đấu Belarus chặn và ép chuyến bay của hãng hàng không Ryanair đang bay từ Hy Lạp tới Lithuania, cả hai đều là thành viên của EU, hôm Chủ nhật 23/5 phải đáp xuống Minsk, ông Lukashenko không có dấu hiệu nào là sẽ lùi bước trong cuộc đối đầu với các quốc gia tố cáo ông là thực hiện một hành động không tặc.
Ông Lukashenko nói với quốc hội Belarus:
"Như chúng tôi đã đoán trước, những kẻ xấu từ trong và ngoài nước, những kẻ chỉ mong điều không may xảy đến cho chúng tôi, đã đổi phương pháp tấn công đất nước chúng tôi",
Belarus đã gánh chịu các lệnh trừng phạt của EU và của Hoa Kỳ từ khi ông Lukashenko đàn áp các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ sau một cuộc bầu cử gây tranh cãi năm ngoái.
Nhưng quyết định của ông Lukashenko, chặn một chuyến bay quốc tế đang bay trong không phận Belarus rồi bắt giữ một nhà báo bất đồng chính kiến 26 tuổi, đã khiến các nước cam kết sẽ phản ứng quyết liệt hơn.
Trong bài phát biểu trước quốc hội, ông Lukashenko không đưa ra chi tiết nào về cái gọi là "cuộc nổi loạn đẫm máu" mà ông cáo buộc nhà báo Roman Protasevich là đang có ý đồ thực hiện.
Protasevich, nhà báo lưu vong cung cấp tin tức qua mạng xã hội là một trong các nguồn tin độc lập cuối cùng còn lại tường trình về Belarus, đã xuất hiện trên kênh truyền hình nhà nước Belarus hôm 24/5, thú nhận đã tổ chức các cuộc biểu tình.
Nhưng các nhân vật đối lập Belarus bác bỏ lời thú nhận đó, họ nói đoạn video được trình chiếu là bằng chứng Protasevich đã bị tra tấn, một cáo buộc mà mẹ của nhà báo, Natalia, lặp lại.
"Tôi đơn giản chỉ cầu xin cộng đồng quốc tế ... xin thế giới hãy đứng lên và giúp đỡ, tôi hết lời cầu xin quý vị bởi vị họ sẽ giết con tôi", bà nói với đài truyền hình Ba Lan TVN.
Chiều tối thứ Ba 25/5, đài truyền hình nhà nước lại phát đi một đoạn video trong đó Sophia Sapega, nữ sinh viên 23 tuổi bị bắt cùng với Protasevich, cũng đưa ra lời thú tội tương tự.
Đức là nước dẫn đầu việc lên án Belarus về các đoạn video mà những người chống đối ông Lukashenko cho là đã được thu trong điều kiện các nạn nhân bị ép buộc thú tội.
Người phát ngôn chính phủ Đức Steffen Seibert nói:
“Chúng tôi lên án bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất có thể, cách hành xử của nhà cầm quyền Belarus, bêu rếu các tù nhân của họ ở nơi công cộng với ‘trò thú tội'”.
Belarus bác bỏ là họ ngược đãi những người bị bắt giữ. Các nhóm nhân quyền đã thu thập tài liệu về điều mà họ nói là “hàng trăm trường hợp bị hành hung và cưỡng bức thú tội” kể từ năm ngoái.
Cơ quan quản lý hàng không châu Âu đã ra một thông báo hôm thứ Tư 26/5, kêu gọi tất cả các hãng hàng không hãy tránh không phận của Belarus vì lý do an toàn. Họ nói việc Belarus buộc Ryanair phải chuyển hướng chuyến bay đã đặt ra những dấu hỏi về khả năng duy trì sự an toàn của các chuyến bay.
Liên minh châu Âu cho biết các biện pháp trừng phạt không xác định khác cũng đang được hoạch định.
