Liên đoàn Các quyền Tự do Dân sự Mỹ ACLU hôm 6/8 nói Tòa Bạch Ốc đã công bố nội dung đã được biên tập của chính sách từng được giữ bí mật của Tổng thống Barack Obama về việc sử dụng máy bay không người lái để chống những kẻ khủng bố trên toàn thế giới.
Tài liệu dài 18 trang nêu ra "Chỉ đạo chính sách của tổng thống" về vấn đề máy bay không người lái. Tài liệu này đặt ra những gì được gọi các biện pháp nhằm giảm thiểu thương vong dân sự gây ra bởi những máy bay được lái từ xa. Nó kêu gọi các lực lượng quân sự Mỹ chỉ sử dụng các vũ khí như vậy khi "gần như chắc chắn" có mục tiêu là kẻ khủng bố là trong tầm hoạt động, và những người không tham gia chiến đấu sẽ không bị giết hoặc bị thương.
Các nhà báo đã đọc toàn bộ tài liệu đưa tin rằng nó mang lại cho các nhân viên an ninh quốc gia tại Tòa Bạch Ốc một vai trò đáng kể trong quá trình nhắm mục tiêu để giết những kẻ khủng bố cụ thể. Các nhân viên an ninh quốc gia tại Tòa Bạch Ốc được miễn việc xem xét bởi Quốc hội.
Các kế hoạch hành quân về việc giết hay bắt giữ các nghi phạm khủng bố, thường do CIA hoặc quân đội Mỹ xây dựng, được Hội đồng An ninh Quốc gia NSC xem xét. Tài liệu được công bố hôm 6/8 chỉ ra rằng các đại diện của các bộ và các cơ quan khác trong nội các có thể gặp nhau để thảo luận về một kế hoạch tấn công cụ thể, nhưng NSC của tổng thống đưa ra quyết định cuối cùng.
Lệnh của tòa án
Sáu tháng trước, một tòa án liên bang ra lệnh chính phủ công bố tài liệu về chính sách này để trả lời một vụ kiện của ACLU trích dẫn Đạo luật Tự do Thông tin. Các quan chức Mỹ cấp cao nhất thường gọi là "sách hướng dẫn" về sử dụng máy bay không người lái. Nội dung được công bố hôm 6/8 được mô tả là "đã được biên tập" để giữ lại các chi tiết cụ thể mà nếu công bố có thể làm tổn hại an ninh quốc gia Mỹ.
Chính quyền của ông Obama đã công bố văn bản tóm tắt chính sách về sử dụng máy bay không người lái hồi năm 2013, nhưng văn bản dài hơn công bố hôm 6/8 nêu ra các luật và các quy định mà chính phủ tuân theo khi ra lệnh tiêu diệt và bắt giữ các nghi phạm khủng bố ở nước ngoài.
Phó giám đốc pháp lý của ACLU, Jameel Jaffer, hoan nghênh việc công bố bản "chỉ đạo chính sách của tổng thống". Ông nói các tài liệu cung cấp những chi tiết mới về các tiêu chuẩn chính sách và thông tin sâu về quá trình để nhắm mục tiêu vào cá nhân với vũ lực chết chóc hoặc để bắt giữ.
Trong một tuyên bố, ông Jaffer nói: "Việc công bố nó giờ đây sẽ cung cấp thông tin cho một cuộc tranh luận đang diễn ra về tính hợp pháp và sự khôn ngoan của chính sách chống khủng bố của chính phủ".
Theo Reuters, một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, Ned Price, nói: "Tổng thống đã nhấn mạnh rằng chính phủ Mỹ cần phải càng minh bạch càng tốt với người dân Mỹ về các hoạt động chống khủng bố của chúng tôi, về cách thức các hoạt động đó được tiến hành và kết quả của chúng".
Phát ngôn viên NSC nói thêm: "Các hành động chống khủng bố của chúng tôi hiệu quả và hợp pháp, và tính hợp pháp của các hành động đó được thể hiện tốt nhất bằng cách làm cho công chúng biết thêm thông tin về các tác vụ cũng như thiết lập các tiêu chuẩn rõ ràng để các quốc gia khác làm theo" .
Công cụ thiết yếu
Trước đây, chính quyền cho biết các máy bay không người lái là các công cụ thiết yếu trong nỗ lực chống các nhóm chiến binh cực đoan ở các nước như Pakistan, Afghanistan và Yemen. Một số cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đã giết hại dân thường, những người không phải là mục tiêu, làm bùng lên sự tức giận ở địa phương.
Một tháng trước, Tòa Bạch Ốc cho biết các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và các cuộc không kích khác đã làm thiệt mạng từ 64 và 116 thường dân kể từ khi chính quyền của Tổng thống Obama bắt đầu hồi tháng 1 năm 2009.
Đến cuối năm 2015, các quan chức Mỹ cho biết, các lực lượng Mỹ tiến hành 473 trận oanh kích, chủ yếu bằng máy bay không người lái, đã giết chết khoảng gần 2.600 "chiến binh" khủng bố.
Những người chỉ trích nói rằng thương vong của thường dân do các cuộc không kích của Mỹ đã không được tính đầy đủ, vì báo cáo của chính quyền đã không bao gồm các cuộc oanh kích bằng máy bay không người lái ở Afghanistan, Syria hay Iraq.
Trong năm 2013, Thượng nghị sĩ Mỹ Lindsey Graham cho biết thông tin ông đã thu thập được cho thấy các cuộc oanh kích bằng máy bay không người lái của Mỹ đã giết chết 4.700 người.
