Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ John Kerry bày tỏ quan tâm về những hoạt động lấp biển xây đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông trong cuộc thảo luận với vị đồng nhiệm Trung Quốc hôm nay, theo một giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ.
Hãng tin Reuters hôm nay tường thuật rằng Ngoại trưởng John Kerry đã nêu lên quan tâm của ông với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị bên lề các buổi họp của 10 nước thành viên ASEAN đang diễn ra ở Kuala Lumpur, Malaysia, nơi mà các căng thẳng ở Biển Đông đã trở thành trọng tâm của các cuộc họp quy tụ các ngoại trưởng ASEAN mà Ngoại Trưởng Kerry và Ngoại Trưởng Trung Quốc được mời tham dự.
Vẫn theo giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Kerry nói với ông Vương rằng mặc dầu Washington không ngả về bên nào trong vụ tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, nhưng Hoa Kỳ mong muốn các bên giải quyết tranh chấp một cách hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế.
Ngoại trưởng Kerry cũng lặp lại mối quan ngại của Mỹ về việc ‘quân sự hoá’ các cơ sở đã xây trên các đảo mà Trung Quốc đang nắm quyền kiểm soát ở quần đảo Trường Sa, và khuyến khích Trung Quốc cùng với các nước khác cũng có tuyên bố chủ quyền tại vùng biển có tính chiến lược này ngưng mọi hoạt động mà ông miêu tả là ‘có vấn đề’, để tạo điều kiện cho các hoạt động ngoại giao nhằm giải quyết vấn đề.
Trong diễn văn đọc tại hội nghị cấp Bộ trưởng ASEAN và Hoa Kỳ tải lên trang mạng của Bộ Ngoại giao Mỹ sáng nay, Ngoại Trưởng Kerry nói rằng Hoa Kỳ chia sẻ mong muốn của nhiều nước hội viên ASEAN là duy trì hoà bình và ổn định ở Biển Đông. Ông nói:
“Chúng tôi muốn bảo đảm sự an ninh của các tuyến hàng hải thiết yếu và các ngư trường tại đó. Chúng tôi muốn thấy các vụ tranh chấp trong khu vực được giải quyết một cách hoà bình dựa trên luật pháp quốc tế.”
Về cuộc gặp với Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị, ông Kerry nói:
“Có thể nói chúng tôi mới có một buổi họp tốt đẹp. Tôi hy vọng là tại các cuộc họp này trong ngày hôm nay và ngày mai, chúng tôi sẽ tìm được một phương cách để tất cả chúng ta cùng nhau tiến tới phía trước.”
Trong những lời phát biểu ngắn với báo chí sau các cuộc thảo luận với ông Kerry, Ngoại Trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói Trung Quốc sẽ theo đuổi ‘các cuộc thảo luận hoà bình’ để giải quyết cuộc tranh chấp Biển Đông, nhưng ông không cho biết thêm chi tiết nào khác.
Cách đây 2 ngày, ông Vương đã bác bỏ trước những lời kêu gọi các bên hãy ‘đóng băng’ các hoạt động ở Biển Đông, nói rằng đó là điều ‘không thực tiễn’.
Hãng tin AP tường thuật rằng ông Vương không tỏ dấu hiệu nào cho thấy lập trường của ông đã lung lay phần nào sau khi nói chuyện với ông Kerry. Ông nói với các nhà báo rằng các nước bên ngoài nên ủng hộ kế hoạch của Bắc Kinh và ASEAN đẩy nhanh các cuộc thương thuyết để đạt một bộ Quy tắc Ứng xử trên biển. Ông Vương nói:
“Chúng tôi muốn đánh đi một thông điệp rõ ràng tới cộng đồng quốc tế là Trung Quốc và ASEAN có thừa khả năng và sự khôn ngoan để giải quyết vấn đề đặc biệt này trong nội bộ chúng tôi. Trung Quốc không thể để cho vùng Biển Nam Trung Hoa trở nên bất ổn.”
Các hình ảnh vệ tinh mới đây cho thấy Trung Quốc đã gần hoành tất dự án xây một phi đạo dài 3.000m trên một trong 7 đảo mà họ mới tạo ra ở quần đảo Trường Sa.
Trong bài diễn văn, Ngoại Trưởng Kerry tái khẳng định ASEAN nằm ở tâm điểm của cấu trúc đa phương vùng Á Châu-Thái Bình Dương, và đó chính là khu vực mà Hoa Kỳ muốn duy trì sự hiện diện của mình.
Ông nêu bật sự thiết yếu của ASEAN trong việc duy trì một hệ thống dựa trên pháp luật ở Châu Á, bảo đảm tất cả các quốc gia, dù lớn hay nhỏ, phải có tiếng nói trong việc giải quyết những thách thức chung, kể cả trong lĩnh vực phát triển kinh tế, biến đổi khí hậu, nạn buôn người và bảo vệ môi trường sinh thái biển.
Theo Reuters, State Department, NYT, AP.
