Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của Liên Hợp Quốc (UNWGAD) vừa ra bản ý kiến nhận định rằng việc bỏ tù luật sư môi trường Đặng Đình Bách là “vi phạm luật pháp quốc tế” và kêu gọi chính quyền Việt Nam “trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện” cho ông.
Trong bản Ý kiến đề ngày 11/5/2023, các chuyên gia nhân quyền nhóm WGAD đánh giá rằng ông Đặng Đình Bách “bị bắt tùy tiện và bị xét xử bất công”, đồng thời cho rằng việc bỏ tù ông là một hành vi “vi phạm luật pháp quốc tế”, chiếu theo các điều khoản trong công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết.
“Sự không tương thích của luật thuế Việt Nam với các nghĩa vụ của Việt Nam theo Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị đã được nêu rõ trong Kết luận Quan sát của Uỷ ban Nhân quyền, Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát năm 2019 về Việt Nam và thông tin liên lạc theo các Thủ tục Đặc biệt của LHQ”, Khoản 17 của bản Ý kiến viết. “Mỗi bên đều nhận thấy rằng luật thuế của Việt Nam và các quy tắc liên quan đến tài trợ nước ngoài đặt ra những hạn chế quá mức của Chính phủ đối với xã hội dân sự trong việc thực hiện các quyền tự do cơ bản của họ và cản trở khả năng của các hiệp hội trong việc theo đuổi các hoạt động theo luật định của mình”.
Ông Đặng Đình Bách, cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Pháp luật & Chính sách Phát triển Bền vững (LPSD), bị bắt ngày 24/6/2021 về cáo buộc “trốn thuế” theo Điều 200 của Bộ luật Hình sự.
Bản Ý kiến này vừa được Văn phòng Cao uỷ Nhân quyền LHQ công bố tuần trước sau khi chính phủ Việt Nam được cho là đã không hồi đáp cơ quan này với thời hạn chót vào tháng 2/2023.
VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ cho ý kiến về công bố của UNWGAD, nhưng chưa được phản hồi.
Từ Hà Nội, bà Trần Phương Thảo, vợ của nhà hoạt động Đặng Đình Bách, chia sẻ với VOA qua tin nhắn về kết luận của UNWGAD: “Kết luận này phản ánh đúng thực tế xảy ra với chồng tôi, UNWGAD được cung cấp những thông tin xác thực từ rất nhiều các tổ chức nhân quyền trong nước và quốc tế”.
Các tổ chức nhân quyền và môi trường quốc tế như Asia Democracy Chronicles (Biên niên sử dân chủ châu Á), International Rivers (Sông Quốc tế), Environmental Law Alliance Worldwide (ELAW- Liên minh Luật Môi trường Toàn cầu)… dẫn tuyên bố của nhóm WGAD, lên tiếng bênh vực cho nhà hoạt động Đặng Bình Bách.
“Nhóm công tác đã xem xét kỹ lưỡng trường hợp của ông Bách và thấy rằng việc bắt giữ ông ấy là không có cơ sở pháp lý và vi phạm các quyền cơ bản của ông ấy đối với quyền tự do ngôn luận và lập hội”, bà Kate Holcombe, Luật sư Quản lý của Chương trình Bảo vệ Người bảo vệ thuộc ELAW cho biết trong một tuyên bố. “Nhóm cũng phát hiện ra rằng quyền được xét xử công bằng của ông ấy đã bị vi phạm và ông ấy đang bị phân biệt đối xử vì hoạt động môi trường của mình”.
Tương tự, bà Saskia Bricmont, nghị viên thuộc Nghị viện châu Âu viết trên Twitter hôm 22/5: “LHQ nhận định rằng việc bắt giữ ông Đặng Đình Bách, luật sư và nhà bảo vệ môi trường ở Việt Nam, là tùy tiện. Ông bị kết án sau khi tham gia nhóm tư vấn trong nước (DAG), nhóm được thành lập theo Hiệp định Tự do Thương mại EU-Việt Nam (EVFTA). Việc các hiệp định thương mại được thực thi bằng cách đánh đổi nhân quyền là không thể chấp nhận được”.
Hồi tháng 1/2023, nhân dịp đánh dấu một năm ông Bách bị đưa ra xét xử, các nhóm nhân quyền quốc tế ra mắt một trang web mang tên ông standwithbach.org và tiến hành các đợt vận động truyền thông trên mạng xã hội, khởi động chiến dịch kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho ông. Ông Bách đang thụ án tù 5 năm tại Trại giam số 6, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.
Bà Trần Phương Thảo cho VOA biết rằng chồng bà sẽ tuyệt thực toàn phần từ ngày 24/6 sắp tới, ngày đánh dấu tròn hai năm ông bị bắt, nhằm “phản đối bản án bất công” và “yêu cầu được trả tự do ngay lập tức”.
Diễn đàn