Kể từ khi Tổng thống Donald Trump lên nhậm chức vào tháng 1/2017, sự tiếp cận của ông đối với mối quan hệ Mỹ-Trung đã bao gồm việc tăng sức ép lên quốc gia cộng sản lớn nhất thế giới thông qua thuế quan và các tuyên bố về chiến tranh thương mại. Và giờ đây trong bối cảnh của một đại dịch bắt nguồn từ Vũ Hán, áp lực từ chính quyền Trump lên chính quyền Tập Cận Bình lại càng thêm lớn do sự che dấu về nguồn gốc của virus corona của Bắc Kinh như các quan chức Mỹ và châu Âu cáo buộc.
Sự tiếp cận này của chính phủ càng làm cho người dân Mỹ, vốn không mấy thiện cảm về Trung Quốc, có quan điểm tiêu cực hơn đối với quốc gia cộng sản châu Á này, trong lúc Bắc Kinh bị cho là để virus lây lan ra toàn thế giới.
Khảo sát mới nhất của Trung tâm Nghiên cứu Pew có trụ sở ở Washington DC cho thấy 2/3 số người dân Mỹ, 66%, có cái nhìn không thiện chí đối với Trung Quốc. Con số này tăng hơn so với 47% người Mỹ có quan điểm tiêu cực về Trung Quốc trong khảo sát cách đây 2 năm. Đây được coi là một con số tồi tệ nhất được ghi nhận về quan điểm của người Mỹ đối với Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh đã nỗ lực mở rộng tầm ảnh hưởng trên toàn thế giới với những kế hoạch chiến lược như “Một vành đai, Một con đường” hay chiêu bài “ngoại giao khẩu trang” trong dịp COVID-19 này.
Người dân Mỹ đã có xu hướng nhìn Trung Quốc không mấy thiện cảm kể từ năm 2013, theo các khảo sát trước đó của Pew. Nhưng tâm lý này tăng mạnh trong hai năm qua khi chính quyền Trump tiến hành thương chiến với Trung Quốc và gần đây nhất là sự lây lan của đại dịch COVID-19. Trong hai năm đó, số lượng người Mỹ rất thiếu thiện cảm với Trung Quốc đã tăng hơn gấp đôi, từ 15% lên 33%.
Mặc dù người dân Mỹ thuộc các đảng khác nhau có sự chia rẽ sâu sắc trong nhiều vấn đề, nhưng theo khảo sát của Pew, được tiến hành hồi tháng 3 và công bố hôm 21/4 – là thời điểm các quan chức Mỹ và Trung Quốc tranh cãi về nguồn gốc của virus corona, xu hướng nhìn Trung Quốc một cách tiêu cực mang tính lưỡng đảng ở Mỹ. Bảy mươi hai phần trăm số người theo đảng Cộng hoà lo ngại về Trung Quốc và 62% số người theo đảng Dân chủ có tâm lý tương tự.
Cơ quan tình báo của Mỹ tin rằng Trung Quốc đưa thông tin sai lệch về mức độ bùng phát dịch virus corona ra cộng đồng quốc tế một cách có chủ đích. Một nghiên cứu gần đây cho thấy chính phủ Trung Quốc đã có thể ngăn chặn được 95% sự lây nhiễm virus này nếu họ hành động sớm hơn để dập tắt sự bùng phát ban đầu.
Tuần trước, người đứng đầu trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Bệnh tật Trung Quốc thừa nhận với truyền thông chính thống của nước này rằng chính phủ “đã biết có sự lây nhiễm từ người sang người” của chủng virus mới này, mặc dù trước đó vào ngày 15/1, chính tổ chức của ông lại cho biết rằng “nguy cơ lây nhiễm từ người sang người là thấp.”
Các quốc gia châu Âu hiện cũng đang thúc ép chính phủ của ông Tập Cận Bình phải công khai các thông tin về nguồn gốc của COVID-19. Thủ tướng Đức Angela Merkel hôm 20/4 kêu gọi Đảng Cộng sản Trung Quốc minh bạch về việc này trong khi Thuỵ Điển hôm 29/4 yêu cầu Liên minh châu Âu điều tra nguồn gốc của virus xuất phát từ Trung Quốc.
Khảo sát mới nhất của Pew còn cho thấy số lượng người dân Mỹ không tin tưởng vào ông Tập Cận Bình tăng mạnh, từ 50% lên 71%, sau một năm. Chín trong số mười người dân Mỹ hiện nay xem Trung Quốc là một mối nguy, với 62% người tham gia khảo sát nói họ coi Trung Quốc là một mối nguy lớn, tăng từ 48% cách đây hai năm.
Nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình hôm 29/4, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho rằng Trung Quốc đã tạo ra một mối nguy hiểm cho toàn thế giới khi giấu giếm thông tin về nguồn gốc của virus corona để nó lan ra các nước khác. Theo ghi nhận của Time, cố vấn của Nhà Trắng Jared Kushner, đồng thời là con rể của Tổng thống Trump, hôm 29/4 cũng cho biết rằng tổng thống đã ra lệnh tiến hành một cuộc điều tra về nguồn gốc của rivus mà ông Trump từng gọi là “virus Trung Quốc” và buộc những ai có liên quan phải chịu trách nhiệm về sự lây lan của nó.
“Đảng Cộng sản Trung Quốc giờ đây phải chịu trách nhiệm nói với thế giới về việc đại dịch đã lan từ Trung Quốc ra toàn thế giới như thế nào mà khiến cho kinh tế toàn suy sụp như vậy,” Ngoại trưởng Pompeo nói với Fox News hôm 29/4. “Mỹ cần phải buộc họ chịu trách nhiệm.”
Tổng thống Trump trong tuần trước cho biết rằng chính quyền của ông sẽ buộc Trung Quốc phải đền bù những thiệt hại cho nước Mỹ vì COVID-19.
