Nhà ngoại giao Mỹ: Trung Quốc 'đe dọa, bắt nạt' Việt Nam và các nước ASEAN

Nhà ngoại giao cao cấp nhất của Mỹ về các vấn đề Châu Á, David Stilwell, vừa ra trước một ủy ban của Thượng viện Hoa Kỳ hôm 18/9, lên án “các hành vi đe dọa, bắt nạt” của Trung Quốc đối với Việt Nam và các nước ASEAN, để đẩy mạnh nghị trình khu vực của mình.

Phát biểu trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ hôm thứ Tư, Trợ lý Ngoại trưởng David Stilwell tố Trung Quốc là tìm cách gây ảnh hưởng bằng cách một mặt, chiêu dụ một số nước, và mặt khác bắt nạt các nước như Việt Nam, để đẩy mạnh nghị trình của Bắc Kinh giữa một cuộc đôi co đang leo thang với Hoa Kỳ về vấn đề chiến lược và thương mại.

Ông Stilwell nói Trung Quốc đang thách thức “trật tự tự do và mở rộng” trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ngăn chặn các nước trong vùng tiếp cận nguồn dự trữ năng lượng trên Biển Đông.

Trợ lý Ngoại trưởng Stilwell nói:

“Bắc Kinh đang theo đuổi một viễn kiến khác cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, tìm cách lập ra một trật tự mới có lợi cho họ, và qua đó, đặt Trung Quốc vào vị thế cạnh tranh chiến lược với tất cả các bên đang cố duy trì một trật tự tự do, cởi mở của nhiều nước có quyền tự quyết.”

Nhà ngoại giao Mỹ đề cập tới các hành động của Trung Quốc từ đầu tháng Bảy năm nay, nhiều lần đưa tàu khảo cứu địa chất cùng đội tàu hộ vệ hùng hậu và lực lượng dân quân tới gần Bãi Tư Chính, để dọa nạt Việt Nam và các nước ASEAN khác, ngăn cản các nước này tiến hành các dự án khai thác dầu khí trong khu vực.

Ông nói:

“Bằng việc lặp lại các hành động bất hợp pháp và quân sự hóa các đảo, bãi đá đang tranh chấp, Bắc Kinh đã và đang tiếp tục ngăn chặn các thành viên ASEAN tiếp cận các trữ lượng năng lượng trị giá hơn 2,5 nghìn tỷ đô la.”

Trong bài phát biểu hôm thứ Tư 18/9, Trợ lý Ngoại trưởng Stilwell tỏ ra thận trọng khi nhắc tới Trung Quốc, ông gọi Trung Quốc là “nước cạnh tranh chiến lược”, và bày tỏ lo ngại về tính chất độc tài của Trung Quốc trong nỗ lực áp đặt một trật tự khu vực và trật tự thế giới mới.

“Chúng tôi đặc biệt quan ngại về cách Bắc Kinh sử dụng các biện pháp chiêu dụ và trừng phạt kinh tế bóp méo thị trường, và các hành động đàn áp để thuyết phục các nước khác phải tuân thủ nghị trình chính trị và an ninh của Bắc Kinh. ”

Ông tố cáo chính quyền Trung Quốc sử dụng các chính sách không phù hợp với thương mại tự do công bằng, kể cả không cho tiếp cận thị trường, các hành vi mờ ám, thao túng đồng nguyên, đánh cắp tài sản trí tuệ…

Về dự án xây dựng cơ sở hạ tầng liên lục địa ‘Vành Đai, Con Đường’, nhà ngoại giao Mỹ tố cáo Trung Quốc là cho một số nước đang phát triển vay những món nợ khổng lồ để xây dựng cơ sở hạ tầng, bất chấp tai hại đối với môi trường, trong nhiều trường hợp dẫn tới tình trạng các nước này phải lệ thuộc vào Bắc Kinh vì không có khả năng thanh toán.

Buổi điều trần diễn ra giữa lúc Trung Quốc và Hoa Kỳ đang đối đầu nhau trong một cuộc chiến tranh thương mại ngày càng leo thang, và trong bối cảnh Trung Quốc đang cạnh tranh để giành các lợi ích tại Châu Á với cường quốc hàng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực, trong đó có công nghệ, đầu tư và hoạt động hàng hải.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đâc trách Châu Á nhắc lại vai trò và những đóng góp của Hoa Kỳ cho khu vực trong nhiều thập kỷ qua. Ông nêu bật chính sách của Hoa Kỳ được dựa trên những nguyên tắc được công nhận từ lâu: tự do hàng hải, kinh tế thị trường và môi trường đầu tư minh bạch, rộng mở; thương mại tự do, công bằng, đôi bên cùng có lợi; nguyên tắc cai trị tốt đẹp, tôn trọng nhân quyền và các quyền tự do căn bản, cổ võ cho các quan hệ thân thiện giữa các quốc gia dựa trên sự tôn trong nguyên tác quyền bình đẳng và tự quyết của nhân dân các nước.

Nhà ngoại giao Mỹ nhấn mạnh đó không chỉ là những giá trị của người Mỹ, mà đó là những giá trị toàn cầu, và được chấp nhận trên khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Ông nói những giá trị đó và những sáng kiến kinh tế của Hoa Kỳ đã giúp nhiều quốc gia trong khu vực sử dụng đầu tư tư nhân như một con đường dẫn tới phát triển bền vững.

Ông nói về mặt an ninh, mục đích của Hoa Kỳ là xây dựng một mạng lưới mạnh mẽ, linh động, gồm các đối tác an ninh chia chung viễn kiến với Mỹ, để bảo đảm tự do hàng hải và các quyền sử dụng biển hợp pháp khác, và để giải quyết những thách thức chung trong khu vực.

Trong cuộc điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện hôm 18/9, nhà ngoại giao hàng đầu đặc trách Châu Á của Mỹ, còn đề cập tới một số vấn đề khác như các cuộc biểu tình thân dân chủ ở Hong Kong, và chính sách của Trung Quốc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.

Ông David Stilwell là một cựu tướng lãnh không quân phục vụ trong quân đội Hoa Kỳ 35 năm. Ông rời quân ngũ với cập bậc Thiếu Tướng, trở thành nhà ngoại giao cao cấp của Mỹ về các vấn đề Đông Á-Thái Bình Dương vào ngày 20/6 sau khi được Thượng viện Mỹ phê chuẩn.