Các công dân của Úc, Anh và Ba Lan nằm trong số bảy người làm việc cho tổ chức World Central Kitchen (WCK) của đầu bếp nổi tiếng Jose Andres bị thiệt mạng trong cuộc không kích của Israel ở trung tâm Gaza hôm thứ Hai (2/4), tổ chức phi chính phủ cho biết.
Các nhân viên, bao gồm cả người Palestine và một công dân mang hai quốc tịch Mỹ và Canada, bị tấn công khi đang di chuyển trên hai chiếc xe bọc thép có gắn logo WCK và một chiếc xe khác, WCK cho biết trong một tuyên bố.
Israel từ lâu đã phủ nhận việc họ cản trở phân phối viện trợ lương thực cần thiết khẩn cấp ở Gaza, nói rằng vấn đề là do các nhóm viện trợ quốc tế không thể chuyển viện trợ đến những người đang cần.
Bất chấp các hoạt động phối hợp với Lực lượng Phòng vệ Israel, đoàn xe đã bị tấn công khi đang rời khỏi nhà kho Deir al-Balah, sau khi dỡ hơn 100 tấn lương thực viện trợ nhân đạo đã được đưa đến Gaza bằng đường biển, WCK cho biết.
“Đây không chỉ là cuộc tấn công chống lại WCK, đây là cuộc tấn công nhằm vào các tổ chức nhân đạo đang có mặt trong tình huống thảm khốc nhất khi thực phẩm được sử dụng làm vũ khí chiến tranh”, Erin Gore, giám đốc điều hành của World Central Kitchen, nói.
“Điều này không thể tha thứ”.
Quân đội Israel nói họ đang tiến hành đánh giá kỹ lưỡng ở cấp cao nhất để hiểu rõ hoàn cảnh của vụ việc mà họ gọi là “sự cố bi thảm” và cam kết sẽ tiến hành một cuộc điều tra bởi “một cơ quan độc lập, chuyên nghiệp và chuyên môn”.
“IDF nỗ lực rất nhiều để đảm bảo việc cung cấp viện trợ nhân đạo một cách an toàn và đã hợp tác chặt chẽ với WCK trong những nỗ lực quan trọng của họ nhằm cung cấp lương thực và viện trợ nhân đạo cho người dân Gaza”, quân đội Israel nói.
Liên Hiệp Quốc và các nhóm quốc tế khác cáo buộc Israel cản trở việc phân phối viện trợ bằng những trở ngại quan liêu và không đảm bảo an ninh cho các đoàn xe chở lương thực, điển hình là thảm họa vào ngày 29/2, khiến khoảng 100 người thiệt mạng trong khi chờ đợi hàng viện trợ.
Hamas, nhóm Hồi giáo kiểm soát Gaza, nói vấn đề chính trong việc phân phối viện trợ là Israel nhắm mục tiêu vào các nhân viên cứu trợ. Sau vụ việc mới nhất, họ đã đưa ra một tuyên bố nói rằng vụ tấn công nhằm mục đích khủng bố các nhân viên của các cơ quan nhân đạo quốc tế, ngăn cản họ thực hiện nhiệm vụ của mình.
Tuần trước, Tòa án Thế giới đã ra lệnh cho Israel thực hiện mọi hành động cần thiết và hiệu quả để đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm cơ bản cho người dân Palestine ở khu vực này và ngăn chặn nạn đói lan rộng.
Đáp lại, các quan chức Israel cáo buộc LHQ và các cơ quan quốc tế khác đã “thất bại” trong việc viện trợ cho những người đang đói ở Gaza, đồng thời nói rằng họ thiếu năng lực hậu cần để thực hiện công việc của mình.
Andres, người thành lập WCK vào năm 2010 bằng việc gửi các đầu bếp và thực phẩm tới Haiti sau một trận động đất, trước đó nói rằng ông rất đau lòng và đau buồn cho gia đình và bạn bè của những người đã thiệt mạng.
“Chính phủ Israel cần phải ngăn chặn hành vi giết người bừa bãi này”, ông nói trên mạng xã hội.
“Họ cần phải ngừng việc ngăn cản viện trợ nhân đạo, ngừng giết hại dân thường và nhân viên cứu trợ, đồng thời ngừng sử dụng thực phẩm làm vũ khí. Không còn sinh mạng vô tội nào bị mất đi nữa. Hòa bình bắt đầu từ nhân loại chung của chúng ta. Nó cần phải bắt đầu ngay bây giờ”.
Úc xác nhận công dân tử vong
Thủ tướng Australia Anthony Albanese xác nhận cái chết của nhân viên cứu trợ 44 tuổi Lalzawmi “Zomi” Frankcom và cho biết chính phủ của ông đã liên hệ với Israel để yêu cầu những người liên quan phải chịu trách nhiệm.
Ông nói trong một cuộc họp báo hôm thứ Ba: “Đây là một thảm kịch nhân loại mà lẽ ra không bao giờ nên xảy ra, điều đó hoàn toàn không thể chấp nhận được và Úc sẽ đòi hỏi việc chịu trách nhiệm đầy đủ và thích đáng”.
Ông Albanese nói thường dân vô tội và nhân viên nhân đạo cần được bảo vệ, đồng thời nhắc lại lời kêu gọi ngừng bắn lâu dài ở Gaza cùng với nhiều viện trợ hơn để giúp đỡ những người đang phải chịu “sự thiếu thốn to lớn”.
Ba Lan, quốc gia cũng mất một công dân, đã ra tuyên bố phản đối “sự coi thường luật nhân đạo quốc tế và việc bảo vệ dân thường, bao gồm cả những người làm việc nhân đạo”.
Đoạn video mà Reuters thu được cho thấy có một lỗ lớn trên nóc một chiếc xe WCK và nội thất của nó bị cháy và rách bươm, và các nhân viên y tế đang chuyển các thi thể vào bệnh viện và trưng ra hộ chiếu của ba trong số những người thiệt mạng.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Adrienne Watson nói trên mạng xã hội: “Chúng tôi rất đau lòng và vô cùng lo lắng trước cuộc tấn công giết chết các nhân viên cứu trợ @WCKitchen ở Gaza”.
“Nhân viên cứu trợ nhân đạo phải được bảo vệ khi họ cung cấp viện trợ rất cần thiết, và chúng tôi kêu gọi Israel nhanh chóng điều tra những gì đã xảy ra”.
WCK cho biết họ sẽ tạm dừng hoạt động trong khu vực ngay lập tức và sẽ sớm đưa ra quyết định về tương lai công việc của mình.
WCK chuyên cung cấp thực phẩm cứu trợ và bữa ăn cho những người cần được cứu trợ. Tháng trước họ cho biết đã phục vụ hơn 42 triệu bữa ăn ở Gaza trong 175 ngày.
WCK đã tham gia vào chuyến hàng viện trợ đầu tiên tới Gaza bằng đường biển từ Síp vào tháng 3. Chuyến hàng viện trợ bằng đường biển thứ hai của WCK nặng 332 tấn đã đến Gaza vào đầu tuần này.
Kể từ khi bắt đầu hoạt động vào năm 2010, tổ chức này đã cung cấp thực phẩm cho những cộng đồng bị ảnh hưởng bởi thiên tai, người tị nạn ở biên giới Hoa Kỳ, nhân viên y tế trong đại dịch COVID-19 và người dân trong các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza.