Bắc Triều Tiên đang nghiên cứu một kế hoạch lớn với tham vọng trở thành một đầu mối giao thông trong khu vực, một phần là lấy cảm hứng từ thành công của Singapore và Thụy Sỹ, và để ngỏ khả năng tham gia vào các định chế tài chính quốc tế như Quỹ Tiền tệ Quốc tế nếu các nước thành viên hiện tại từ bỏ chính sách ‘thù địch’ đối với nước này, một nhà kinh tế cao cấp của chính phủ nước này nói với hãng tin AP.
Ông Ri Ki Song, một nhà nghiên cứu cấp cao thuộc Viện Kinh tế trực thuộc Viện hàn lâm Khoa học Xã hội của Bắc Triều Tiên, cũng nói rằng mặc dù các lệnh trừng phạt nhằm để ép nước ông từ bỏ chương trình hạt nhân và tên lửa đã được đẩy mạnh trong năm qua, nền kinh tế của nước này vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng bền vững – với GDP tăng từ 24,998 tỷ đô la vào năm 2013 lên 29,595 tỷ trong năm 2016 và 30,704 tỷ trong năm 2017.
Một số chuyên gia bên ngoài không đồng ý với các con số thống kê của Bắc Triều Tiên. Một đánh giá do ngân hàng trung ương Hàn Quốc công bố hồi tháng Bảy cho thấy GDP của Bắc Triều Tiên trong năm 2017 đã giảm 3,5% và là mức giảm cao nhất kể từ khi nạn đói xảy ra vào cuối những năm 1990.
Ông Ri đã có cuộc trao đổi với AP hồi tuần trước ở thủ đô Bình Nhưỡng. Ông giải thích làm sao mà các lệnh trừng phạt đã dẫn đến kết quả là một số khu vực của nền kinh tế nước ông đã trở nên hiệu quả hơn và tự lực hơn. Bắc Triều Tiên đã chế tạo được một loại phân bón sử dụng than sản xuất trong nước thay vì dầu nhập từ nước ngoài, và có những bước tiến trong phương pháp sản xuất thép.
Ông không đề cập đến đến sự nảy nở của thị trường theo kiểu tư bản – vốn là một vấn đề về chính thức vẫn không được chấp nhận nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng đó là một nhân tố quan trọng nếu nền kinh tế của họ thật sự tăng trưởng.
Ông bày tỏ sự lạc quan trước môi trường đấu dịu hiện tại trên bán đảo Triều Tiên và các cuộc gặp thượng đỉnh của nhà lãnh đạo Kim Jong-un trong năm nay với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. “Chúng ta đang chứng kiến rất nhiều thay đổi trong bầu không khí bao quanh đất nước,” ông nhận định.
Ông Ri nói rằng nếu các lệnh cấm vận được dỡ bỏ và nếu bầu không khí chính trị cải thiện đủ, Bắc Triều Tiên có thể học theo mô hình các nước như Thụy Sỹ và Singapore ‘vốn có ít tài nguyên thiên nhiên và lãnh thổ nhỏ bé nhưng lại tận dụng vị trí địa lý để biến nó thành lợi thế lớn nhất’.
“Chúng tôi nằm ngay giữa Đông Á, do đó bán đảo Triều Tiên của chúng tôi có vị trí địa lý rất thuận lợi,” ông Ri nói. “Trong tương lại chúng tôi sẽ cố gắng hợp tác với các nước láng giềng để phát triển ngành giao thông vận tải. Nếu chúng tôi sử dụng tuyến đường sắt từ miền Nam xuyên qua Siberia thì nhiều nước sẽ chọn đường sắt của chúng tôi thay vì vận chuyển bằng đường biển.”
Ý tưởng này đã được nhắc đến trong nhiều năm, nếu không muốn nói là hàng thập niên. Bắc Triều Tiên đã có kết nối đường sắt với Nga, Trung Quốc và Hàn Quốc. Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã công khai ủng hô kế hoạch tái khởi động tuyến đường sắt xuyên biên giới càng sớm càng tốt. Ngay cả khi đó, các nỗ lực trước đây để triển khai kế hoạch về đầu mối giao thông đã liên tiếp thất bại do căng thẳng chính trị và thiếu sự đầu tư cũng như sự quan tâm lâu dài.
Nhưng trước khi kế hoạch này có bước tiến lớn, Washington sẽ cần phải nới lỏng chiến dịch ‘sức ép tối đa’ tức là trừng phạt mạnh mẽ Bình Nhưỡng và những nước nào giao thương với họ. Mặc dù khen ngợi những ý tưởng ngoại giao của ông Kim, ông Trump đã nhấn mạng rằng các lệnh trừng phạt cần phải được duy trì cho đến khi Bình Nhưỡng có động thái rõ ràng và cụ thể để giải trừ kho vũ khí hạt nhân.
Tham gia vào các định chế tài chính quốc tế sẽ mở cánh cửa tiếp cận các nguồn vốn phát triển và chuyên môn kinh tế mà nước này đang rất cần. Tổng thống Moon của Hàn Quốc mới đây đã tỏ ý rằng ông Kim đã bày tỏ mong muốn gia nhập IMF và Ngân hàng Thế giới. Nhưng muốn được như vậy thì nước này cần phải thực hiện cải cách cấu trúc và phải có một mức độ minh bạch mà có thể Bình Nhưỡng không muốn tạo ra.
Khi được hỏi liệu Bắc Triều Tiên có sẵn sàng đáp ứng những yêu cầu đó, ông Ri chỉ cho biết hiện tại nước ông đã công bố các số liệu thống kê GDP và từ chối nói thêm. Thay vào đó, ông nói quả bóng giờ đây ở trên phần sân của các định chế quốc tế.
“Do các lệnh trừng phạt và các động thái của các quốc gia thù địch như Mỹ và Nhật, nỗ lực của chúng tôi gia nhập các tổ chức quốc tế cho đến nay vẫn chưa thực hiện được,” ông nói và lưu ý rằng nước ông đã nỗ lực gia nhập Ngân hàng Phát triển châu Á vào những năm 1990 nhưng bất thành. “Nếu ngay cả một tổ chức khu vực mà chúng tôi còn không gia nhập được thì sẽ khó hơn để gia nhập tổ chức quốc tế.”