JAKARTA —
Sự trỗi dậy của Đô trường Jakarta Joko Widodo là một hiện tượng chính trị đang thu hút sự chú ý của các nhà quan sát tình hình Indonesia. Nhiều người cho rằng ông Widodo, một người không nằm trong hàng ngũ của giới tinh hoa chính trị truyền thống của Indonesia, có phần chắc sẽ trở thành vị tổng thống kế tiếp của quốc gia đông dân nhất vùng Đông Nam Á. Từ Jakarta, thông tín viên Kate Lamb của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.
Ngay cả trước khi người ta biết chắc ông Widodo sẽ ra tranh chức tổng thống, vị đô trưởng thường được gọi với biệt danh Jokowi này đã đứng đầu các cuộc thăm dò ý kiến trong nhiều tháng liên tiếp.
Vài ngày trước đây, khi tin ông sẽ ra tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 7 được xác nhận, tỉ giá hối đoái của đồng rupiah đã tăng lên tới mức cao nhất trong vòng 19 tuần. Nhiều người gọi đây là “hiệu ứng Jokowi.”
Trong một xã hội bị chia rẽ rất nhiều vì chênh lệch giàu nghèo quá cao, tệ nạn tham nhũng lan tràn, và các chính khách ít khi tiếp xúc với dân thường ngoại trừ những lúc vận động bầu cử, cung cách làm việc của ông Jokowi được xem là khá độc đáo.
Chính khách 52 tuổi này được nhiều người biết tiếng nhờ phong cách bình dân và những cuộc kiểm tra đột xuất, thường được gọi là “blusukan”, mà ông thực hiện để bảo đảm các giới chức chính quyền chu toàn công việc của mình.
Ông Endy Bayuni, một biên tập viên cấp cao của tờ The Jakarta Post, nói rằng cách làm việc của vị đô trưởng này làm cho cử tri Indonesia cảm thấy nức lòng.
"Tôi nghĩ rằng điều quan trọng nhất là cá tính của ông ấy. Ông ấy đã thể hiện tính cách của một người khiêm tốn, ít khoe khoang, thành thật -- những phẩm chất mà hầu hết các nhà hoạt động chính trị ở nước tôi dường như không có. Tôi nghĩ rằng người dân ưa thích điều đó."
Cử tri Indonesia, nước có nền dân chủ lớn hàng thứ 3 thế giới sau Ấn Độ và Hoa Kỳ, sẽ đi bầu quốc hội vào tháng tư và bầu tổng thống vào tháng 7.
Để có quyền đề cử ứng cử viên tổng thống, một chính đảng, hoặc một liên minh các chính đảng, phải chiếm được ít nhất 25% phiếu trong cuộc bầu cử quốc hội. Khi loan báo quyết định đề cử ông Joko Widodo làm ứng cử viên tổng thống hôm thứ 6 tuần trước, bà Megawati Sukarnoputri, người đứng đầu Đảng Dân chủ Indonesia –Tranh đấu, đã thực hiện việc lựa chọn thời điểm rất khôn khéo. Sau nhiều tháng với những sự suy đoán về việc ai là người sẽ được đề cử, đảng của bà Megawati dự kiến sẽ chiếm ít nhất 30% phiếu trong cuộc bầu cử quốc hội.
Ông Douglas Ramage, một nhà phân tích của Tập đoàn Bower Á châu, nói rằng thành tích trong sạch của ông Jokowi là một yếu tố rất quan trọng.
"Ông ấy được xem là một người rất đỗi trung thực và chân thành, những phẩm chất mà các cử tri nói là phẩm chất số một mà họ tìm kiếm ở một ứng cử viên. Tôi nghĩ rằng cử tri đã có thái độ khá nhất quán trong thập niên vừa qua, và trong hầu hết các cuộc thăm dò ý kiến trước đây về những gì mà cử tri muốn tìm nơi một ứng cử viên, họ đặt sự minh bạch, năng lực quản trị tốt đẹp, và chống tham nhũng nằm ở vị trí hàng đầu."
Đối thủ nặng ký nhất của ông Jokowi là ông Prawabo Subianto, một cựu tướng lãnh bị tố cáo đàn áp nhân quyền ở Đông Timor. Ông Prawabo hiện bị cấm không cho nhập cảnh vào nước Mỹ.
Các ứng cử viên khác gồm có ông Aburizal Bakrie, một thương gia giàu có, và một cựu tướng lãnh khác là ông Wiranto.
Trong lúc chiến dịch vận động bầu cử gia tăng cường độ, các ứng cử viên tổng thống đang ra sức làm cho dân chúng nghĩ rằng họ là một người bình thường, một người của công chúng, nhưng trên thực tế nhiều người trong số họ có những mối liên hệ rất chặt chẽ với chế độ cũ.
Ông Artian Pramato là một nhà phân tích của tổ chức Solo Kota Kita. Ông cho biết ông Jokowi đã đặt mục tiêu đáp ứng nhu cầu của dân nghèo làm ưu tiên hàng đầu từ rất lâu trước khi nghĩ tới việc tranh cử tổng thống.
Ông Artian nói khi làm thị trưởng Solo, ông Jokowi đã thực hiện chương trình chăm sóc sức khỏe và giáo dục cho người nghèo và nhấn mạnh tới việc tham khảo ý kiến của người dân trong cộng đồng.
"Thật ra ông ấy chỉ làm những chuyện nhỏ, nhưng những chuyện nhỏ đó là bộ phận chính của một ý tưởng lớn. Chỉ là những chuyện nhỏ nhưng ảnh hưởng, tác động của nó lại rất lớn, vì ông ấy đã làm những chuyện đó bằng một cách thức mang nặng tính chất nhân bản."
Trong thời gian 18 tháng làm người đứng đầu chính quyền thủ đô Jakarta, ông Jokowi được nhiều người ca ngợi về tinh thần thực tế và những nỗ lực ban đầu để chấn chỉnh khu vực đô thị đã bị suy sụp.
Tuy được nhiều người ưa chuộng như vậy, vẫn còn nhiều điều chưa rõ ràng về ông Jokowi.
Phương pháp làm việc dựa vào cán bộ cơ sở của ông có thể không phát huy hiệu quả khi ông làm tổng thống. Nhiều người vẫn chưa rõ ông có những chủ trương như thế nào ở cấp độ quốc gia. Về việc này, biên tập viên Bayuni của tờ Jakarta Post cho biết như sau.
"Chúng tôi không rõ ông ấy có hiểu biết nhiều hay không về những thách thức kinh tế mà Indonesia đang đối mặt. Thậm chí, chính sách đối ngoại của ông ấy như thế nào chúng tôi cũng không rõ. Chúng tôi không biết cái nhìn của ông ấy về những lợi ích an ninh chiến lược của Indonesia. Có nhiều dấu hỏi về ông Jokowi, nhưng tôi nghĩ rằng người dân đã sẵn sàng chấp nhận rủi ro."
15 năm đã trôi qua kể từ khi lãnh tụ độc tài Suharto bị lật đổ, cuộc bầu cử năm nay sẽ là lần thứ ba người dân Indonesia bầu chọn tổng thống một cách dân chủ.
Tổng cộng có khoảng 186 triệu rưỡi người ghi danh đi bầu trong các cuộc bầu cử năm nay.
Ngay cả trước khi người ta biết chắc ông Widodo sẽ ra tranh chức tổng thống, vị đô trưởng thường được gọi với biệt danh Jokowi này đã đứng đầu các cuộc thăm dò ý kiến trong nhiều tháng liên tiếp.
Vài ngày trước đây, khi tin ông sẽ ra tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 7 được xác nhận, tỉ giá hối đoái của đồng rupiah đã tăng lên tới mức cao nhất trong vòng 19 tuần. Nhiều người gọi đây là “hiệu ứng Jokowi.”
Trong một xã hội bị chia rẽ rất nhiều vì chênh lệch giàu nghèo quá cao, tệ nạn tham nhũng lan tràn, và các chính khách ít khi tiếp xúc với dân thường ngoại trừ những lúc vận động bầu cử, cung cách làm việc của ông Jokowi được xem là khá độc đáo.
Chính khách 52 tuổi này được nhiều người biết tiếng nhờ phong cách bình dân và những cuộc kiểm tra đột xuất, thường được gọi là “blusukan”, mà ông thực hiện để bảo đảm các giới chức chính quyền chu toàn công việc của mình.
Ông Endy Bayuni, một biên tập viên cấp cao của tờ The Jakarta Post, nói rằng cách làm việc của vị đô trưởng này làm cho cử tri Indonesia cảm thấy nức lòng.
"Tôi nghĩ rằng điều quan trọng nhất là cá tính của ông ấy. Ông ấy đã thể hiện tính cách của một người khiêm tốn, ít khoe khoang, thành thật -- những phẩm chất mà hầu hết các nhà hoạt động chính trị ở nước tôi dường như không có. Tôi nghĩ rằng người dân ưa thích điều đó."
Cử tri Indonesia, nước có nền dân chủ lớn hàng thứ 3 thế giới sau Ấn Độ và Hoa Kỳ, sẽ đi bầu quốc hội vào tháng tư và bầu tổng thống vào tháng 7.
Để có quyền đề cử ứng cử viên tổng thống, một chính đảng, hoặc một liên minh các chính đảng, phải chiếm được ít nhất 25% phiếu trong cuộc bầu cử quốc hội. Khi loan báo quyết định đề cử ông Joko Widodo làm ứng cử viên tổng thống hôm thứ 6 tuần trước, bà Megawati Sukarnoputri, người đứng đầu Đảng Dân chủ Indonesia –Tranh đấu, đã thực hiện việc lựa chọn thời điểm rất khôn khéo. Sau nhiều tháng với những sự suy đoán về việc ai là người sẽ được đề cử, đảng của bà Megawati dự kiến sẽ chiếm ít nhất 30% phiếu trong cuộc bầu cử quốc hội.
Ông Douglas Ramage, một nhà phân tích của Tập đoàn Bower Á châu, nói rằng thành tích trong sạch của ông Jokowi là một yếu tố rất quan trọng.
"Ông ấy được xem là một người rất đỗi trung thực và chân thành, những phẩm chất mà các cử tri nói là phẩm chất số một mà họ tìm kiếm ở một ứng cử viên. Tôi nghĩ rằng cử tri đã có thái độ khá nhất quán trong thập niên vừa qua, và trong hầu hết các cuộc thăm dò ý kiến trước đây về những gì mà cử tri muốn tìm nơi một ứng cử viên, họ đặt sự minh bạch, năng lực quản trị tốt đẹp, và chống tham nhũng nằm ở vị trí hàng đầu."
Đối thủ nặng ký nhất của ông Jokowi là ông Prawabo Subianto, một cựu tướng lãnh bị tố cáo đàn áp nhân quyền ở Đông Timor. Ông Prawabo hiện bị cấm không cho nhập cảnh vào nước Mỹ.
Các ứng cử viên khác gồm có ông Aburizal Bakrie, một thương gia giàu có, và một cựu tướng lãnh khác là ông Wiranto.
Trong lúc chiến dịch vận động bầu cử gia tăng cường độ, các ứng cử viên tổng thống đang ra sức làm cho dân chúng nghĩ rằng họ là một người bình thường, một người của công chúng, nhưng trên thực tế nhiều người trong số họ có những mối liên hệ rất chặt chẽ với chế độ cũ.
Ông Artian Pramato là một nhà phân tích của tổ chức Solo Kota Kita. Ông cho biết ông Jokowi đã đặt mục tiêu đáp ứng nhu cầu của dân nghèo làm ưu tiên hàng đầu từ rất lâu trước khi nghĩ tới việc tranh cử tổng thống.
Ông Artian nói khi làm thị trưởng Solo, ông Jokowi đã thực hiện chương trình chăm sóc sức khỏe và giáo dục cho người nghèo và nhấn mạnh tới việc tham khảo ý kiến của người dân trong cộng đồng.
"Thật ra ông ấy chỉ làm những chuyện nhỏ, nhưng những chuyện nhỏ đó là bộ phận chính của một ý tưởng lớn. Chỉ là những chuyện nhỏ nhưng ảnh hưởng, tác động của nó lại rất lớn, vì ông ấy đã làm những chuyện đó bằng một cách thức mang nặng tính chất nhân bản."
Trong thời gian 18 tháng làm người đứng đầu chính quyền thủ đô Jakarta, ông Jokowi được nhiều người ca ngợi về tinh thần thực tế và những nỗ lực ban đầu để chấn chỉnh khu vực đô thị đã bị suy sụp.
Tuy được nhiều người ưa chuộng như vậy, vẫn còn nhiều điều chưa rõ ràng về ông Jokowi.
Phương pháp làm việc dựa vào cán bộ cơ sở của ông có thể không phát huy hiệu quả khi ông làm tổng thống. Nhiều người vẫn chưa rõ ông có những chủ trương như thế nào ở cấp độ quốc gia. Về việc này, biên tập viên Bayuni của tờ Jakarta Post cho biết như sau.
"Chúng tôi không rõ ông ấy có hiểu biết nhiều hay không về những thách thức kinh tế mà Indonesia đang đối mặt. Thậm chí, chính sách đối ngoại của ông ấy như thế nào chúng tôi cũng không rõ. Chúng tôi không biết cái nhìn của ông ấy về những lợi ích an ninh chiến lược của Indonesia. Có nhiều dấu hỏi về ông Jokowi, nhưng tôi nghĩ rằng người dân đã sẵn sàng chấp nhận rủi ro."
15 năm đã trôi qua kể từ khi lãnh tụ độc tài Suharto bị lật đổ, cuộc bầu cử năm nay sẽ là lần thứ ba người dân Indonesia bầu chọn tổng thống một cách dân chủ.
Tổng cộng có khoảng 186 triệu rưỡi người ghi danh đi bầu trong các cuộc bầu cử năm nay.