Trung Quốc lên tiếng biện hộ trước những cáo buộc rằng họ đang tràn ngập thị trường Thái Lan bằng hàng hóa giá rẻ và gây tổn hại đến các doanh nghiệp địa phương.
Trong một bài đăng trên tài khoản Facebook chính thức của mình vào ngày 4 tháng 9, Tòa đại sứ Trung Quốc tại Thái Lan đã gọi hoạt động thương mại giữa hai nước là “cùng có lợi”.
“Gần 80% hàng hóa mà Thái Lan nhập khẩu từ Trung Quốc là hàng hóa vốn và hàng hóa trung gian được sử dụng để sản xuất và tạo ra giá trị gia tăng trước khi xuất khẩu”, tuyên bố cho biết.
Hầu hết các mặt hàng được gọi là giá rẻ “là các sản phẩm dùng trong cuộc sống hàng ngày, thực phẩm, sản phẩm chăm sóc sức khỏe, quần áo và phụ kiện, v.v., chiếm chưa đến 10% tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc”, bài đăng của Tòa đại sứ Trung Quốc tại Thái Lan cho biết thêm.
Tuyên bố này được đưa ra sau khi Thái Lan công bố các biện pháp mới để chống lại tình trạng hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc đang đe dọa ngành sản xuất của nước này. Tờ Bangkok Post đưa tin vào ngày 28 tháng 8 rằng Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Thương mại Thái Lan Phumtham Wechayachai cho biết chính phủ sẽ thành lập một lực lượng đặc nhiệm gồm 28 cơ quan họp hai tuần một lần để xem xét và sửa đổi các quy định nhằm hạn chế mối đe dọa từ hàng nhập khẩu giá rẻ của Trung Quốc đối với nền kinh tế vốn đã yếu kém.
Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan trước đó đã cảnh báo rằng hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc có thể gây ra “sóng thần” ở Thái Lan và trong khu vực, và rằng vào năm 2023, các sản phẩm nhập khẩu giá rẻ đã góp phần khiến gần 2.000 nhà máy phải đóng cửa.
Ông Pavida Pananond, giáo sư kinh doanh quốc tế tại Trường Kinh doanh Thammasat thuộc Đại học Thammasat ở Thái Lan, cho biết hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc hoặc vốn của Trung Quốc thường tập trung vào ngành thương mại điện tử và xe điện của Thái Lan. Mặc dù đầu tư của Trung Quốc đã làm tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Thái Lan, nhưng nó cũng khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ hơn ở địa phương khó tồn tại.
Ông Pavida trả lời VOA trong một cuộc phỏng vấn qua Zoom rằng: “Hiện tại, người Trung Quốc đang phải đối mặt với những hạn chế đối với sản phẩm của họ tại nhiều thị trường”. “Vì vậy, điều tự nhiên là chúng ta thấy các sản phẩm của Trung Quốc nhắm đến nhiều thị trường mới nổi hơn, đặc biệt là ở Đông Nam Á. Vì vậy, những lĩnh vực đó sẽ có nguy cơ phải cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm giá rẻ của Trung Quốc. Và tôi nghĩ về lâu dài, nền kinh tế Thái Lan cũng sẽ chịu nhiều tác động hơn”.
Tòa đại sứ Trung Quốc trích dẫn số liệu thống kê sơ bộ trong tuyên bố của mình và cho biết hơn 1.000 công ty Trung Quốc đã đầu tư vào Thái Lan. Trong hai năm qua, 588 dự án đầu tư của Trung Quốc đã được đệ trình lên chính phủ Thái Lan, với giá trị đầu tư gần 7 tỷ đô la, theo Tòa đại sứ Trung Quốc. Hầu hết các khoản đầu tư đều vào ngành công nghiệp xe điện, nền kinh tế số, năng lượng mới và sản xuất hiện đại.
Trung tâm nghiên cứu kinh tế và kinh doanh Thái Lan dự báo nền kinh tế Thái Lan sẽ tăng trưởng 2,6% trong năm nay do du lịch và xuất khẩu, nhưng cũng sẽ bị kéo xuống bởi sản xuất. Trong nửa đầu năm 2024, sản lượng công nghiệp của Thái Lan giảm 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nền tảng thương mại điện tử Temu của Trung Quốc đã thâm nhập vào Thái Lan vào ngày 31 tháng 7. Các nhà quan sát lo ngại rằng hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc tràn ngập thị trường Thái Lan thông qua Temu sẽ dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, gián đoạn chuỗi cung ứng và gia tăng tình trạng thất nghiệp. Ông Srettha Thavisin, cựu thủ tướng Thái Lan, trước đây đã yêu cầu nhà chức trách điều tra xem Temu có tuân thủ các quy định có liên quan và nộp thuế đúng hạn hay không.
Ông Nisit Panthamit, giám đốc Nghiên cứu ASEAN và là phó giáo sư tại Khoa Kinh tế thuộc Đại học Chiang Mai ở Thái Lan, cho biết: “Nếu bạn mua hàng từ Trung Quốc, bạn phải đợi rất lâu mới có được mặt hàng đó. Nhưng [các sản phẩm] nội địa rất dễ tìm thấy trên thị trường. Bây giờ, sau khi nhiều hàng hóa hơn đến từ các công ty [Trung Quốc] mới, đó là lý do tại sao SME [doanh nghiệp vừa và nhỏ] có thể bị ảnh hưởng nặng nề.’’
Ông Nisit cho biết nếu chính phủ Thái Lan không thể đưa ra các chính sách hiệu quả hơn để sớm khắc phục vấn đề, doanh số bán hàng do Thái Lan sản xuất có thể giảm đáng kể. Ông cũng cho biết, một số sản phẩm cơ bản của Thái Lan có thể bị thay thế tại các thị trường địa phương bằng các sản phẩm thay thế kém chất lượng do Trung Quốc sản xuất.
Ông cho biết có dấu hiệu cho thấy, đến cuối năm 2024, doanh số bán và tiêu thụ các sản phẩm Thái Lan trong nước sẽ giảm từ 10% đến 20% do sự cạnh tranh từ nhiều hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc hơn.
Cuối tháng 7, tờ New York Times đưa tin rằng ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan, thường được gọi là “Detroit của châu Á” vì năng lực sản xuất của ngành này, đã bị ô tô Nhật Bản thống trị. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các công ty xe điện Trung Quốc đã thâm nhập, khiến các nhà máy ô tô trong nước phải đóng cửa và giá đất tăng vọt, các nhà kinh tế ở Thái Lan cho biết.
Ông Pavida nói: “Khi chính phủ Thái Lan chào đón xe điện từ Trung Quốc mà không có nhiều kế hoạch dài hạn cho các nhà cung cấp Thái Lan trong ngành ô tô, xe cộ và phụ tùng, thì đó có thể là điều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Thái Lan”.
Vào tháng 7, Bộ Công nghiệp Thái Lan yêu cầu các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc phải sử dụng ít nhất 40% linh kiện trong nước khi lắp ráp xe điện để hỗ trợ chuỗi cung ứng ô tô của Thái Lan. Đáp lại, công ty Changan Automobile của Trung Quốc cam kết đầu tư 282 triệu đô la vào Thái Lan và tỷ lệ phụ tùng trong nước sẽ đạt 60% và sau đó tăng lên 90%; hãng Neta Auto có trụ sở tại Thượng Hải cũng cho biết sẽ tăng tỷ lệ phụ tùng ô tô Thái Lan từ 60% lên 85%.
Ngoài ra, ngày càng có nhiều lo ngại rằng các công ty Trung Quốc có thể lợi dụng Thái Lan như một “trung tâm trung chuyển bất hợp pháp” để trốn thuế và lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và Châu Âu. Trung chuyển bất hợp pháp là xuất khẩu sản phẩm qua một nước thứ ba để tránh thuế quan cao hơn.
Bloomberg đưa tin vào ngày 22 tháng 8 rằng vì nhiều công ty năng lượng mặt trời của Trung Quốc đã thành lập các nhà máy ở Đông Nam Á nhằm trốn thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ, nên Washington dường như đang chuẩn bị áp thuế quan cao đối với các nước ASEAN như Thái Lan, Việt Nam, Malaysia và Campuchia.
Ông Pavida nói: “Chúng ta cũng nên quan tâm đến các công ty Thái Lan nhập khẩu vật tư Trung Quốc cho các sản phẩm trung gian của họ, sau đó tái xuất những sản phẩm này [thành phẩm] sang các nước khác như Hoa Kỳ hoặc EU”. “Điều này có thể đi ngược lại các quy định mà EU và Hoa Kỳ đang thắt chặt.”
Ông Pavida nói thêm rằng cũng cần phải nghiên cứu thêm về nhiều lớp và yếu tố của hàng nhập khẩu từ Trung Quốc để các chính sách có thể giải quyết rõ ràng và cụ thể các loại sản phẩm khác nhau của Trung Quốc.