Hội nghị Cấp cao Đông Á diễn ra trong bối cảnh tình hình tranh chấp chủ quyền lãnh hải ở vùng Đảo Senkaku/Ngư Đài giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang trở nên căng thẳng, cũng như tình hình tranh chấp Hoàng Sa-Trường Sa giữa Bắc Kinh với Hà Nội và một số nước khác trong khu vực.
Ngoại trưởng Hillary Clinton của Hòa Kỳ đến dự Hội nghị Cấp cao Đông Á sáng nay với tư cách là khách mời đặc biệt của hội nghị. Vị khách mời này cũng có một tiếng nói đặc biệt được các bên có liên quan trong những tranh chấp lãnh hải vừa nêu nóng lòng muốn lắng nghe.
Bà Clinton nói: “An ninh biển là một lãnh vực mà tất cả chúng ta đều hưởng lợi bằng cách hợp tác chặt chẽ với nhau. Hoa kỳ cùng với tất cả mọi quốc gia xem quyền tự do đi lại và hoạt động thương mại trên biển không hạn chế là một quyền lợi quốc gia. Khi xảy ra tranh chấp biên giới lãnh hải, chúng tôi cam kết giải quyết các tranh chấp trong hòa hoãn dựa theo thông lệ quốc tế.
Liên quan đến vấn đề Biển Nam Trung Hoa, chúng tôi rất phấn khởi với những bước hành động mới đây của Trung Quốc tham gia thảo luận với các nước ASEAN về một bộ quy tắc ứng xử có tính bắt buộc và chính thức hơn.”
Việc thủ tướng của Trung Quốc và Nhật Bản không gặp nhau bên lề hội nghị ASEAN vào chiều tối hôm qua khiến cho dư luận cảm thấy bầu không khí quan hệ giữa hai nước thêm phần căng thẳng. Trả lời các phóng viên báo chí hồi chiều nay, Ngoại trưởng Clinton lập lại quan điểm của Hoa Kỳ phải bảo vệ đồng minh Nhật Bản.
Bà Clinton nói: “Về vần đề dãy đảo Senkaku, Hoa Kỳ không đưa ra quan điểm về chủ quyền, nhưng chúng tôi đã nêu rõ rằng dãy đảo này nằm trong khuôn khổ trách nhiệm của hiệp ước song phương của chúng tôi, trách nhiệm của chúng tôi bảo vệ Nhật Bản. Chúng tôi khuyến khích Nhật Bản và Trung Quốc mưu tìm một giải pháp hòa bình cho bất cứ bất đồng nào trong chuyện này cũng như bất cứ vấn đề nào khác. Chúng tôi cũng đề nghị với cả hai bên rằng Hoa Kỳ rất sẵng lòng đứng ra chủ trì một tiền trình đàm phán ba bên để ngoại trưởng của ba nước có thể ngồi lại đàm phán với nhau về hàng loạt vấn đề.”
Ngoại trưởng Clinton cũng nhắc lại rằng việc tham gia diễn đàn khu vực này cho thấy Hoa Kỳ chú trọng đến quan hệ với Việt Nam và khu vực.
Bà Clinton nói: “Như một số quý vị cũng biết, đây là chuyến thăm Hà Nội lần thứ hai của tôi trong năm nay. Và đó là một dấu hiệu cho thấy tầm quan trọng mà Hoa Kỳ đặt ra đối với Việt Nam, Đông Nam Á và toàn bộ khu vực Đông Á.”
Ngoại trưởng Clinton cũng lên tiếng kêu gọi các nhà lãnh đạo khu vực phải giữ một vai trò tích cực trong việc đối phó với mối đe dọa từ các chương trình hạt nhân của Bắc Triều Tiên và Iran, cũng như việc đối phó với tình trạng biến đổi khí hậu, và tiền trình phục hồi kinh tế sau khủng hoảng.
Tại Hội nghị Cấp cao Đông Á vừa diễn ra sáng hôm nay tại Hà Nội, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã nêu lên trách nhiệm và quyền lợi của Hoa Kỳ trong việc bảo vệ an ninh khu vực. Từ Trung tâm Hội nghị Quốc gia ở Hà Nội, Tấn Chương có bài tường trình chi tiết sau đây.