Thủ tướng Nhật Bản, ông Yukio Hatoyama đã đến Okinawa trong tuần này để đưa ra một thông điệp gây thất vọng cho nhiều cư dân trên đảo này.
Ông Hatoyama nói trong tình hình bang giao hiện thời giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản, và xét từ khái niệm là Hoa Kỳ cần phải duy trì sức mạnh răn đe, thì khó mà di chuyển tất cả các chức năng của trạm không lực Futenma. Ông tỏ ý hối tiếc và đưa ra lời tạ lỗi sâu xa nhất.
Căn cứ không quân Futenma của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ lâu nay vẫn là mục tiêu của người biểu tình. Một thành phố lớn đã mọc lên quanh căn cứ này trong 50 năm qua, và cư dân than phiền rằng máy bay đi lại căn cứ gây quá nhiều tiếng ồn và nguy hiểm.
Okinawa là nơi trú đóng của khoảng 49 ngàn binh sĩ Hoa Kỳ ở Nhật Bản, ở nhiều căn cứ, trong khuôn khổ một liên minh được thành lập sau Thế chiến thứ hai.
Năm 2006, sau nhiều năm thương nghị, Hoa Kỳ và Nhật Bản đồng ý dời Futenma đến một khu vực duyên hải ở bắc bộ Okinawa, và chuyển khoảng 800 binh sĩ thủy quân lục chiến đến đảo Guam của Mỹ.
Nhưng đảng Dân chủ của ông Hatoyama đã thắng áp đảo hồi tháng 8 năm ngoài, một phần là nhờ vào những lời cam kết chuyển toàn bộ căn cứ Futenma ra khỏi Okinawa. Ông Hatoyama đã hứa đưa ra một kế hoạch mới cho căn cứ trong tháng này.
Ông Tomohiko Taniguchi, giáo sư về môn khoa học chính trị tại trường đại học Keio của Nhật Bản, nói rằng ông Hatoyama đã lập đi lập lại lời hứa này cả chục lần, và đã gây bối rối cho chính mình bằng cách không thực hiện lời hứa đó.
Ông Taniguchi nói: “Thực chẳng khác nào tự ném đá vào chân mình. Ông ấy chỉ hoàn toàn làm cho có lệ thôi.”
Ông Taniguchi nêu ra rằng thị trấn mà căn cứ Futenma sẽ được dời tới trong năm nay đã bầu ra một vị thị trưởng cực lực phản đối thỏa thuận năm 2005, và đề ra một thách thức cho ông Hatoyama.
Ông Taniguchi nói tiếp: “Vì thế không ai tin rằng kế hoạch này sẽ thực hiện được, nhất là trước cuối tháng 5, là kỳ hạn mà ông Hatoyama tự ấn định cho mình.”
Ông Jeff Kingston, một học giả chuyên về châu Á tại chi nhánh ở Tokyo của trường đại học Temple của Hoa Kỳ, cho rằng ông Hatoyama đang bị kẹt giữa hai sự chọn lựa rất khó khăn.
Ông Kingston nói: “Điều này đặt ông Hatoyama vào một vị trí cực kỳ khó khăn. Ông ấy nói với mọi người rằng, ‘Tôi sẽ phải rút lại lời hứa và đi lại từ đầu.’ Điều này thực sự gây phương hại cho bản thân ông và gây phương hại cho đảng của ông.”
Các cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản dự trù sẽ diễn ra vào tháng 7. Tỷ lệ ủng hộ ông Hatoyama đã sụt xuống trong năm nay, và các chuyên gia phân tích thời cuộc nói rằng sự thay đổi lập trường của ông về căn cứ Futenma có thể gây thiệt hại nhiều hơn cho các cơ may của đảng ông trong cuộc bầu cử.
Quyết định về căn cứ Mỹ có thể gây thiệt hại cho Thủ tướng Nhật Bản
Trực thăng quân sự của Mỹ bay ngang căn cứ không quân Futenma ở Okinawa, Nhật Bản
Các chuyên gia phân tích thời cuộc ở Nhật Bản nói rằng việc Thủ tướng Yukio Hatoyama không thực hiện một lời quan trọng hứa lúc tranh cử có nhiều phần chắc sẽ gây thiệt hại cho ông trong các cuộc bầu cử sắp tới. Ông Hatoyama đã nói với cư dân ở Okinawa rằng có lẽ không thể nào thực hiện việc di dời hoàn toàn một căn cứ của thủy quân lục chiến Hoa Kỳ ra khỏi hòn đảo này. Thông tín viên Kurt Achin ở khu vực Đông Á của đài VOA ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.