Nga chiếm vị trí trung tâm trong các cuộc thảo luận chính trị ở Mỹ sau cái chết của một nhân vật đối lập nổi bật ở Nga, khiến các đảng viên Đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ chịu áp lực ngày càng tăng phải ủng hộ Ukraine.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã nhấn mạnh trong những tuyên bố gần đây của mình về một trong những điểm khác biệt giữa ông và người thách thức ông, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Tại một cuộc mít tinh gần đây, ông Trump nói rằng nếu ông là tổng thống mà thành viên NATO nào không thực hiện các cam kết tài chính đối với khối an ninh NATO thì ông sẽ không bảo vệ đồng minh đó. “Trên thực tế, tôi sẽ khuyến khích họ” – nghĩa là Nga – “làm bất cứ điều gì họ muốn”, ông Trump nói.
“Mọi tổng thống kể từ thời Truman đều là người ủng hộ vững chắc cho NATO, ngoại trừ Donald Trump,” một giọng nam nghiêm túc vang lên trong một quảng cáo do chiến dịch tranh cử của ông Biden phát hành trong tuần này. “Ông Trump muốn rời khỏi NATO. Ông ấy thậm chí còn bật đèn xanh cho Putin và Nga tấn công các đồng minh của Mỹ … Chưa có tổng thống nào từng nói bất cứ điều gì như vậy. Thật đáng xấu hổ. Thật yếu đuối. Thật nguy hiểm. Không phải là Mỹ.”
Sự chia rẽ càng trở nên phức tạp hơn sau cái chết của thủ lĩnh phe đối lập Nga Alexey Navalny vào tuần trước trong một nhà tù ở Nga.
Ông Biden đã nhanh chóng lên tiếng quy trách nhiệm và đe dọa các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với cái chết của người đàn ông 47 tuổi tại một nhà giam ở Bắc Cực mà các quan chức Nga cho rằng là do “hội chứng đột tử” gây ra.
“Thực tế của vấn đề là Putin phải chịu trách nhiệm”, ông Biden nói. “Cho dù ông ta ra lệnh hay không, ông ta phải chịu trách nhiệm về hoàn cảnh mà họ đặt người đàn ông đó vào. Chuyện này phản ánh con người ông ta. Không thể dung thứ. Tôi đã nói rằng sẽ phải trả giá.”
Điện Kremlin cho rằng cáo buộc của ông Biden là “vô căn cứ” và “xấc xược.”
Một quan điểm khác
Ông Trump và Đảng Cộng hòa của ông có một quan điểm khác, ông Trump nói rằng ông sẽ không ủng hộ NATO mạnh mẽ như ông Biden. Và, trong một sự kiện gần đây với Fox News, ông ấy đã tự nhận mình là nạn nhân của sự đàn áp chính trị, giống như ông Navalny.
“Đó là một điều khủng khiếp, nhưng nó cũng đang xảy ra ở đất nước chúng ta”, ông Trump nói vào tối 20/2. “Chúng ta đang trở thành một nước cộng sản về nhiều mặt. Và nếu bạn nhìn vào điều đó, tôi là ứng cử viên hàng đầu. Tôi hiểu… Tôi chưa bao giờ nghe nói đến việc bị truy tố trước đây. … Tôi đã bị truy tố bốn lần, tôi đã bị truy tố bốn lần, tám hoặc chín phiên tòa, tất cả chỉ vì thực tế là - và bạn biết điều này - tất cả chỉ vì thực tế là tôi tham gia chính trị.”
Ông Trump mơ hồ về cách ông kết thúc chiến tranh, thay vào đó nói rằng nếu ông là tổng thống, ông Putin sẽ không bao giờ xâm lược Ukraine.
Đảng Cộng hòa ngày càng lên tiếng đặt câu hỏi tại sao họ nên tài trợ cho cuộc xung đột. Các lực lượng Nga gần đây đã chiếm được một thành phố quan trọng của Ukraine, Avdiivka, và Tòa Bạch Ốc coi đây là bằng chứng cho thấy các lực lượng Ukraine cần được giúp đỡ khẩn cấp.
Khi thúc giục các thành viên Quốc hội thông qua gói viện trợ trị giá 60 tỷ đô la cho Ukraine, cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan lập luận rằng “việc giúp Ukraine đứng vững trước cuộc xâm lược xấu xa và tàn bạo của Putin là vì lợi ích an ninh quốc gia.”
“Chúng tôi biết từ lịch sử rằng khi những kẻ độc tài không bị chặn lại, họ vẫn tiếp tục,” ông Sullivan nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo tuần này. “Cái giá mà nước Mỹ phải trả ngày càng tăng và hậu quả ngày càng nghiêm trọng hơn đối với các đồng minh NATO của chúng ta và các nơi khác trên thế giới.”
Một số đảng viên Cộng hòa tự tin rằng họ sẽ thông qua gói viện trợ trị giá 95 tỷ đô la đang bị đình trệ, phần lớn trong số đó dành cho Ukraine.
“Tôi nghĩ phản ứng chậm chạp từ châu Âu và Mỹ tất nhiên sẽ gây tổn hại cho Ukraine”, Dân biểu đảng Cộng hòa Brian Fitzpatrick nói trong chuyến thăm Ukraine gần đây. “Và đó là lý do tại sao chúng ta không thể để điều này xảy ra, tại sao chúng ta phải làm gì đó.”
Biểu tượng của chiến tranh
Trong khi đó, khi Ukraine sắp đánh dấu hai năm xảy ra cuộc xâm lược và viện trợ của Mỹ đang như chỉ mành treo chuông, cuộc chiến mang ý nghĩa biểu tượng lớn hơn.
“Chuyện này là về nước Mỹ,” nhà báo Peter Pomerantsev nói với ban tiếng Nga của VOA qua Skype. Ông cũng là thành viên cao cấp tại Viện SNF Agora tại Đại học Johns Hopkins. “Liệu Mỹ có tiếp tục đóng vai trò là một cường quốc giữ lời hứa, tôn trọng các liên minh và có khả năng phát huy sức mạnh hay không?”
“Hay nước Mỹ đã chấm dứt với tư cách là một cường quốc thực sự? Đó là câu hỏi hiện nay,” ông nói. “Vấn đề không còn là về Nga hay Ukraine nữa. Giờ đây mọi con mắt của thế giới đều đổ dồn vào Mỹ và cách Mỹ quyết định sẽ gây ra những hậu quả to lớn.”