Tờ New York Times loan tin các giới chức Ngũ Giác Đài đang lập kế hoạch để sửa đổi chương trình huấn luyện cho phe nổi dậy Syria có lập trường ôn hoà để chống lại Nhà nước Hồi Giáo tại Syria tiếp theo “những khuyết điểm quan trọng” trong huấn luyện và chiến thuật. Theo tường thuật của thông tín Đài VOA Victor Beattie, cuộc duyệt xét diễn ra trong lúc Washington yêu cầu Hy Lạp đóng cửa không phận đối với những chuyến bay tiếp vận của Nga giữa những quan ngại về việc tăng cường quân sự của Nga tại Syria.
Báo New York Times trích lời 4 giới chức cao cấp thuộc Bộ Quốc phòng và chính quyền Obama nói rằng những đề nghị thay đổi được đưa ra sau một cuộc tấn công ngày 31 tháng 7 năm nay nhắm vào 54 thành viên của lực lượng nổi dậy Syria tốt nghiệp các khóa huấn luyện của Mặt trận al-Nusra (NSF), một chi nhánh của Al-Qaida tại Syria. Theo những đánh giá mật, phe nổi dậy Syria không được chuẩn bị kỹ càng cho vụ tấn công, quân số quá ít, thiếu sự hỗ trợ của địa phương và được thực hiện vào dịp lễ Eid khi nhiều thành phần được tuyển mộ nghỉ phép để thăm thân nhân.
Trong số những giải pháp để cải thiện chương trình trị giá 500 triệu đô la có việc mở rộng lực lượng, chuyển việc triển khai lực lượng này để đảm bảo có sự ủng hộ của địa phương và tăng tiến tình báo. Chương trình huấn luyện và trang bị được Lực lượng Đặc biệt Mỹ điều hành tại Thổ Nhĩ Kỳ và Jordan. Chương trình này tách biệt với một chương trình bí mật do Cơ quan Trung ương Tình báo CIA thực hiện.
Sàng lọc nghiêm ngặt
Vì có một tiến trình kiểm tra rất kỹ lưỡng nên chỉ có vài chục người được nhận trong số hàng ngàn người đệ đơn. Sau một năm, những người ủng hộ công nhận là chương trình không cung ứng được con số 5.000 chiến binh được huấn luyện như đã dự trù trước đây.
Cựu Đại sứ James Jeffrey, hiện là một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Chính sách Cận Đông ở Washington, nói chương trình không đủ mạnh để đối phó với hàng ngàn chiến binh IS, còn được gọi là ISIS, tại Syria
“Quân đội đang kiềm chế ISIS, và đang làm khá tốt việc này. Tuy nhiên, nỗ lực quân sự này sẽ không hủy diệt được ISIS. Chúng ta đã vũ trang cho người Syria trong một chiến dịch của CIA trong nhiều năm với sứ mạng là chiến đấu chống lại Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Hiện nay sứ mạng mới là chống lại ISIS, nhưng chúng ta chưa bao giờ thực hiện bất cứ nỗ lực nào cho việc này. Đó là lý do tại sao chúng ta chỉ có được 50 người. Đây là một chương trình tiêu tốn nửa tỉ đô la. Chương trình này dự trù đào tạo 5.000 chiến binh.”
Theo tờ New York Times, một phần của chương trình được thực hiện tốt: khả năng yểm trợ tức thời bằng không quân cho phe nổi dậy. Báo này nói khi căn cứ của phe nổi dậy tại vùng tây bắc Syria bị các chiến binh Mặt trận al-Nusra tấn công, những máy bay không người lái Predator đã nhanh chóng đến yểm trợ và hạ sát mấy mươi kẻ tấn công.
Ý đồ của Nga
Trong khi đó, có mối quan ngại ngày càng tăng của Mỹ về những ý định của Nga tại Syria. Mỹ đã yêu cầu Hy Lạp cấm các chuyến bay tiếp vận của Nga sử dụng không phận Hy Lạp. Bộ Ngoại giao Hy Lạp cho biết yêu cầu này đang được cứu xét.
Tin tức truyền thông cho thấy hoạt động của Nga có thể nằm trong khuôn khổ một kế hoạch tăng cường yễm trợ cho chính phủ Assad, hay là một phần của kế hoạch chiến đấu chống lại các phần tử hiếu chiến IS. Tuần trước, hôm 3 tháng 9, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Josh Earnest nói Hoa Kỳ biết được tin tức về nhân viên quân sự và máy bay của Nga được triển khai tại Syria:
“Tôi nói một cách tổng quát là bất sự hỗ trợ quân sự nào cho chế độ Assad, với bất cứ mục đích gì, dù dưới bất cứ hình thức nào như nhân viên quân sự, cung cấp máy bay, vũ khí hay tiền bạc, đều làm mất ổn định và không xây dựng. Và Hoa Kỳ đã làm việc để lãnh đạo một liên minh quốc tế các quốc gia chống lại ISIL, và chúng tôi sẽ hoan nghênh sự đóng góp của Nga trong nỗ lực này, và Hoa Kỳ cũng đã dẫn dầu trong nỗ lực đạt được một cuộc chuyển tiếp thông qua đường lối ngoại giao cho giới lãnh đạo chính trị tại Syria. Và chúng tôi hoan nghênh sự đóng góp tích cực của Nga vào nỗ lực này.”
Ngày thứ Bảy, 5 tháng 9, trong một cuộc diện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov Ngoại trưởng John Kerry bày tỏ những quan ngại về những tin tức cho biết Nga đang tăng cường lực lượng quân sự tại Syria.
Báo New York Times cho biết Nga đã phái một toán quân sự tiền tiêu đến Syria. Báo này nói thêm là động thái này bao gồm hoạt động mới đây gởi những đơn vị nhà tiền chế cho hàng trăm người tại một sân bay Syria và chuyển giao một trạm kiểm soát không lưu di động tại đây.
Ngày thứ Sáu 4 tháng 9 vừa qua, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói nước ông đang cung cấp việc “huấn luyện nghiêm chỉnh và yễm trợ tiếp liệu cho quân đội Syria. Tuy nhiên nhà lãnh đạo Nga nói hiện còn “quá sớm” để thảo luận về việc Nga dính líu trực tiếp vào các cuộc hành quân chống lại IS tại Syria.