Nhiều hy vọng về cuộc đàm phán hạt nhân Iran sắp tới

  • Scott Stearns

Tân Tổng thống Iran Hassan Rowhani đưa ra cam kết giải quyết vụ đối đầu về chương trình hạt nhân của Tehran.

Bộ trưởng Ngoại giao Iran sẽ gặp các giới chức của nhóm P5+1 là Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức vào tuần tới tại Geneva. Thông tín viên Đài VOA Scott Stearns tường trình là có nhiều hy vọng đối với vòng đàm phán mới về chương trình hạt nhân của Iran.

Đây là những cuộc thương thuyết đầu tiên về chương trình hạt nhân của Iran kể từ khi Tổng thống Hassan Rowhani được bầu lên và đưa ra lời cam kết giải quyết việc đối đầu về chương trình hạt nhân của Iran.

“Tôi bảo đảm với quí vị là phía Iran có một sự mong mỏi 100% là trong một thời gian rất ngắn sẽ có được một giải pháp cho vấn đề hạt nhân.”

Iran nói chương trình hạt nhân của họ có mục đích hòa bình và phục vụ các mục tiêu dân sự. Phương Tây và Israel tin là Iran đang tìm cách chế tạo vũ khí hạt nhân.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry nói những cuộc thảo luận ngày thứ Ba tại Geneva có mục đích xác định những ý định của Iran.

“Nếu họ có ý định hòa bình, Tôi tin là có phương cách để đạt được giải pháp.”

Các giới chức Hoa Kỳ cho biết họ được khích lệ vì “sự năng động và quyết tâm” của chế độ Rouhani. Cựu đại sứ Mỹ Adam Ereli nói vị tổng thống mới của Iran rất khôn khéo.

“Ông hiểu rất rõ các cử tọa của mình. Và cử tọa của ông rõ ràng là công chúng Mỹ và những người hoạch định chính sách Mỹ. Ông cho người ta thấy ông là một người ôn hòa. Ông cho người thấy rằng ông là một người sẵn sàng thỏa hiệp, một người mang lại một sinh khí mới.”

Nhà phân tích Doug Bandow thuộc Viện Cato so sánh ông với cựu Tổng thống Mahmouh Ahmadinejad.

“Hiện nay chúng ta có thể không nhìn ông như một người ôn hòa, nhưng so với ông Ahmadinejad thì đây là một bước tiến quan trọng. Do đó tôi nghĩ chính phủ Mỹ có thể biện minh cho chủ trương “hãy dành thêm thời giờ cho việc đàm phán.”

Tuy nhiên, Israel nói thời gian là thứ mà Iran cần có để chế tạo vũ khí hạt nhân. Ông Mark Regev, Phát ngôn viên chính phủ Israel nói:

“Mối quan tâm của chúng tôi là những lời hứa của Iran, những lời nói của Iran về thiện chí, trên thực tế là một hành động tung hỏa mù, một sự che đậy để tiếp tục chương trình hạt nhân. Và sự thật là gì? Israel sẽ nhìn vào những gì Iran làm, chứ không phải những gì họ nói.”

Israel cho biết họ có quyền tấn công Iran để ngăn nước này chế tạo vũ khí hạt nhân. Đây là một sự leo thang mà chính quyền Obama thực hiện nhiều nỗ lực để ngăn chận. Ông Doug Bandon nói tiếp:

“Những cuộc tấn công quân sự thực sự sẽ nói với chính phủ Iran, ‘Quí vị phải có vũ khí hạt nhân. Đây là con đường duy nhất để tự vệ.’ Việc tấn công sẽ mang lại nhiều điều bất lợi.”

Đại sứ Adam Ereli nói có nhiều lý do để đạt thỏa thuận với Tổng thống Rouhani, một thỏa thuận toàn diện.

“Nếu chúng ta thấy có sự do dự, nếu chúng ta thấy không thành thật, nếu chúng ta thấy sự né tránh, sự vòng vo thì chúng ta sẽ biết đó chỉ là vấn đề bên ngoài và không có thực chất.”

Hoa Kỳ nói những biện pháp chế tài kinh tế đối với Iran vẫn được giữ nguyên cho đến khi nào Tehran có “những bước cụ thể và có thể kiểm chứng được” để tuân thủ những nghĩa vụ quốc tế.