Chính phủ Philippines nói có nhiều người nước ngoài trong nhóm phiến quân Hồi giáo cực đoan đã chiếm quyền kiểm soát Mindanao, hòn đảo ở phía nam Philippines, hồi đầu tuần này.
“Những gì đang diễn ra ở Mindanao không còn là một cuộc nổi dậy của dân Philippines”, quan chức hàng đầu về pháp luật của chính phủ Philippines Jose Calida nói hôm 26/5. “Cuộc nổi dậy đã biến thành một cuộc xâm lược của các chiến binh nước ngoài.”
Ông Jose Calida nói trong số “chiến binh nước ngoài khác” có mặt ở Marawi, có nhiều công dân Malaysia, Indonesia và Singapore.
Ông nói các chiến binh Hồi giáo cực đoan đã đáp lại “hồi kèn lệnh” để thành lập một tỉnh của ISIS, tức nhóm tự xưng là Nhà nước Hồi giáo, ở tỉnh Mindanao.
Quân đội Philippines đã tiến vào Mindanao hôm 25/5 để truy quét các phần tử chủ chiến Hồi giáo.
Máy bay trực thăng quân sự lượn trên các nóc nhà ở Marawi trong khi nhiều xe tăng bọc thép tiến vào qua các khu dân cư giữa các làn đạn và những vụ nổ lẻ tẻ. Nhiều người trong số 200.000 cư dân Marawi, đã bỏ nhà cửa để chạy đi lánh nạn.
Cuộc khủng khoảng bắt đầu vào khuya thứ 3 khi các lực lượng an ninh Philippipnes phát động chiến dịch quân sự để truy bắt thủ lãnh phiến quân Isnilon Hapilon –được cho là đang ẩn nấp ở Marawi để phục hồi sau khi bị thương trong một vụ đụng độ trước đó. Chiến dịch bố ráp thất bại sau khi phiến quân ồ ạt tràn vào thành phố, điên cuồng phóng hỏa đốt nhà, trường học và các nhà thờ, đồng thời bắt giữa nhiều con tin, kể cả một linh mục và hơn chục người khác từ một nhà thờ.
Quân đội Philippines nói ít nhất 11 binh sĩ chính phủ và 31 phiến quân thiệt mạng trong các vụ giao tranh.
Tổng thống Rodrigo Duterte đã ban hành lệnh thiết quân luật ở miền nam Philippines và thề sẽ áp dụng những biện pháp khắc nghiệt đối với các phần tử chủ chiến. Ông cảnh báo sẽ mở rộng thiết quân luật trên toàn quốc.
Quyết định của ông Duterte áp dụng thiết quân luật đã làm dấy lên lo ngại của các nhóm bảo vệ nhân quyền. Họ tố cáo ông đã hạ lệnh cho các lực lượng an ninh giết hại hàng nghìn người trong chiến dịch truy quét ma túy.
Khu vực phía nam Philippines, đặc biệt ở Mindanao, một vùng giàu tài nguyên nhưng nghèo đói, từ lâu là cứ địa hoạt động của nhóm Abu Sayyaf và các nhóm Hồi giáo cực đoan khác.
Hapilon đã thề trung thành với Abu Bakr al-Baghdadi, thủ lãnh nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng.
Trong thời gian Hapilon cầm đầu Abu Sayyaf – nhóm khủng bố tàn bạo, khét tiếng về nhiều vụ bắt con tin đòi tiền chuộc, chặt đầu, đánh bom ở Philippines, đã thực hiện vụ đánh bom một chiếc phà ở Vịnh Manila, giết chết hơn 100 người.
Hoa Kỳ đã treo giải thưởng 5 triệu đô la cho bất cứ ai cung cấp tin tức đưa đến việc bắt giữa Hapilon –kẻ bị quy lỗi về các hành động khủng bố nhắm vào các công dân Mỹ.