Thượng viện Hoa Kỳ hôm 20/6 biểu quyết ngăn chặn thương vụ trị giá hàng tỉ đôla vũ khí bán cho quân đội Ả rập Xê út, Liên hiệp Các Tiểu vương quốc Ả-rập (UAE) và các quốc gia khác, bác quyết định của Tổng thống Donald Trump muốn bỏ qua sự duyệt xét của Quốc hội đối với các thỏa thuận đó bằng cách tuyên bố tình hình khẩn cấp liên quan tới Iran.
Ông Trump đã hứa sẽ phủ quyết hành động của Thượng viện để xúc tiến các thỏa thuận trị giá khoảng 8,1 tỉ đôla. Các thượng nghị sĩ sẽ cần 67 phiếu để vượt qua quyền phủ quyết của Tổng thống, một điều có vẻ khó xảy ra sau cuộc biểu quyết hôm 20/6. Hai nghị quyết không tán thành thông qua với tỉ lệ 53-45 và cuộc biểu quyết thứ ba bao gồm 20 nghị quyết còn lại thông qua với tỉ lệ 51-45.
Những người ủng hộ các nghị quyết, do thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Bob Menendez và thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham dẫn đầu, cho biết các nghị quyết gửi một thông điệp lưỡng đảng tới Ả rập Xê út rằng Washington bất mãn về những vi phạm nhân quyền, bao gồm vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi tại một lãnh sự quán Ả rập Xê út ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhiều người cũng bày tỏ mối lo ngại sâu sắc về Ả rập Xê út và UAE liên quan đến cuộc chiến ở Yemen, nơi hai nước này đang chiến đấu chống lại phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn. Liên Hiệp Quốc đã mô tả cuộc xung đột ở Yemen, giết chết hàng chục ngàn người trong đó có hàng ngàn dân thường, là cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng nhất thế giới.
Phản đối các nghị quyết, lãnh đạo đa số của phe Cộng hòa ở Thượng viện, Mitch McConnell, nêu ra căng thẳng với Tehran. “Thời điểm này không thể tệ hơn để Thượng viện gửi đi một tín hiệu sai,” ông nói.
Ông Graham, thường là một đồng minh thân cận của ông Trump, nêu bật sự chia rẽ bất thường giữa Nhà Trắng với một số thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đối với Ả rập Xê út trong một bài phát biểu trước cuộc biểu quyết.
“Không thể có mối quan hệ chiến lược với Hoa Kỳ và hành xử theo kiểu không thể hiện sự tôn trọng phẩm giá con người, không tôn trọng các chuẩn mực quốc tế,” ông Graham nói.
Các nghị quyết dự kiến sẽ thông qua Hạ viện do phe Dân chủ kiểm soát trước khi tới bàn làm việc của ông Trump.