Việt Nam đã ký kết các văn bản hợp tác trị giá hàng tỷ đô la với Nhật Bản và được Tokyo viện trợ thêm 1,5 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 trong khuôn khổ chuyến công du Nhật bốn ngày của Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Tại Tokyo, ông Chính đã được người đồng cấp Nhật Kishida Fumio gọi là ‘người bạn thân thiết lâu năm’, truyền thông trong nước đưa tin. Thủ tướng Việt Nam là vị khách quốc tế đầu tiên mà ông Fumio tiếp sau khi đắc cử thủ tướng và thành lập nội các mới sau kỳ bầu cử vừa qua.
Nhật hiện là đối tác hàng đầu của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực: là nhà cung cấp viện trợ phát triển chính thức, tức ODA, lớn nhất của Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai, đối tác thương mại lớn thứ tư và là nước có số lượng du khách đến Việt Nam nhiều thứ ba. Tokyo cũng là nước ủng hộ Việt Nam mạnh mẽ trong các tranh chấp trên Biển Đông với Trung Quốc.
Đặc biệt, trong đại dịch COVID-19, Nhật là nước viện trợ vaccine cho Việt Nam nhiều thứ hai sau Mỹ với tổng cộng 5,6 triệu liều cho đến nay.
Cho vaccine ngay
Phát biểu trước báo giới tại cuộc họp báo chung sau hội đàm, Thủ tướng Kishida Fumio cho biết Nhật Bản quyết định hỗ trợ thêm 1.540.000 liều vaccine COVID-19 cho Việt Nam và số vaccine này sẽ đi cùng Thủ tướng Phạm Minh Chính trên chuyên cơ về nước.
Ông Kishida cũng cam kết mở rộng đầu tư của Nhật tại Việt Nam và ‘muốn Việt Nam trở thành trung tâm phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch’, theo tường thuật của Cổng thông tin điện tử Chính phủ.
Hai nước cũng nhất trí thúc đẩy thực hiện hai hiệp định thương mại tự do mà hai nước cùng là thành viên như hiệp định Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
Sau hội đàm giữa hai vị thủ tướng, hai nước đã ký kết nhiều văn kiện hợp tác, trong đó có việc Nhật tiếp tục cho Việt Nam vay để thực hiện dự án cải thiện môi trường nước các kênh rạch ở Thành phố Hồ Chí Minh, kế hoạch hợp tác để giúp Việt Nam tiến tới nền kinh tế trung hòa carbon như ông Chính đã hứa ở hội nghị COP26, hợp tác an ninh mạng giữa Bộ Quốc phòng hai nước…
Ông Chính cho biết ông và Thủ tướng Fumio thống nhất về việc mở lại đường bay thẳng giữa hai nước. Dự kiến sang tháng 12, Việt Nam sẽ bắt đầu mở cửa lại các đường bay quốc tế, trong đó có đường bay đến Nhật.
Tại Hội nghị xúc tiến đầu tư Việt Nam-Nhật Bản vào sáng 25/11, ông Chính đã chứng kiến các văn văn kiện hợp tác trị giá hàng tỷ đô la được trao đổi, cũng theo Cổng thông tin điện tử Chính phủ. Trong đó có thỏa thuận hợp tác đầu tư nhà máy điện Long Sơn 1,75 tỷ đô la, dự án chăn nuôi, chế biến, phân phối bò thịt tại Vĩnh Phúc 500 triệu đô la, thỏa thuận hợp tác phát triển khu kinh tế Đình Vũ (Hải Phòng) 250 triệu đô la, tập đoàn siêu thị AEON Mall mở siêu thị trị giá 170 triệu đô la tại tỉnh Thừa Thiên-Huế.
Quan ngại về Biển Đông
Phía Nhật nói Việt Nam có vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại của họ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong khi Việt Nam hoan nghênh Nhật đóng vai trò lớn hơn nữa trên các vấn đề trong khu vực.
Về Biển Đông, hai thủ tướng khẳng định phải ‘duy trì tự do và rộng mở trên biển, tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS)’. Hai ông cũng bày tỏ ‘quan ngại sâu sắc về tình hình Biển Đông cũng như những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng’ nhưng không đề cập cụ thể nước nào và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cho ra đời một Bộ Quy tắc ứng xử (tức COC) cho các vấn đề trên Biển Đông.
Ông Kishida giải thích với ông Chính về lập trường của Nhật Bản về chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mở và tự do. Ông nhấn mạnh trật tự quốc tế phải dựa trên luật pháp.
Trong khuôn khổ chuyến thăm Nhật, ông Chính cũng đã có các cuộc tiếp xúc với các cựu Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Suga Yoshihide. Mối quan hệ Việt-Nhật hiện được đặt trong khuôn khổ ‘Đối tác chiến lược sâu rộng’.