Tân ngoại trưởng Australia, ông Bob Carr vừa công du 3 quốc gia trong tổ chức ASEAN là Cao Miên, Việt Nam và Singapore ngay trong tuần lễ thứ 3 sau khi nhậm chức, để nhấn mạnh tầm quan trọng mà Australia đặt vào vùng Đông Nam Á. Trước đó, chỉ 2 ngày sau khi tuyên thệ nhậm chức, ông Bob Carr và Bộ trưởng Quốc Phòng Úc, ông Stephen Smith, đã hội đàm song phương 2+2 về chiến lược và ngoại giao với Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc Phòng Indonesia, mà Úc coi là quốc gia quan trọng nhất, sau đồng minh chiến lược Hoa Kỳ.
Thế nhưng, những động thái ngoại giao dồn dập như vậy vẫn không làm an tâm quốc gia láng giềng gần gũi hơn cả là Indonesia và có thể cả Trung Quốc – là cường quốc kinh tế và quân sự đang lên trong Vùng Châu Á Thái Bình Dương.
Lý do là vì tiếp theo sau thỏa hiệp Úc-Mỹ cho phép Hoa Kỳ đồn trú 2 500 Thủy quân Lục chiến tại căn cứ Darwin, thủ phủ Bắc Úc, thì có nguồn tin báo chí cho rằng các chuyên viên kế hoạch quốc phòng tại Washington và Canberra đang nghiên cứu khả thi để biến Đảo Cocos của Úc làm căn cứ hoạt động cho loại máy bay do thám không người lái tức là ‘spy drones’ của Mỹ trong Vùng Ấn Độ Dương, Biển Đông và Nam Thái Bình Dương.
Cocos Island là lãnh thổ hải ngoại với 600 cư dân của Australia tại Ấn Độ Dương và tọa lạc cách Perth, thủ phủ Bang Tây Úc 2750 kms về phía Tây Bắc, tức là gần lãnh thổ Indonesia hơn là lục địa Úc Châu.
Bởi vậy vào ngày 29 tháng 3, trong khi Ngoại trưởng Bob Carr có mặt tại Sài Gòn để khánh thành trụ sở mới của Tòa Tổng Lãnh Sự Australia hoặc đang trên đường đến Singapore, thì Ông Bob Carr nhận được điện thoại từ Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa với lời yêu cầu ‘giải thích’ biến chuyển mới nầy.
Theo lời ngoại trưởng Indonesia, ông Bob Carr đã giải thích rằng Australia chưa được yêu cầu gì của Mỹ và cũng không hứa với Mỹ điều gì liên hệ đến Đảo Cocos, cho nên chưa hề có thảo luận gì giữa Mỹ và Australia ở cấp Bộ trưởng.”
Điều cần nhấn mạnh là chưa có ‘thảo luận ở cấp Bộ trưởng’. Nguồn tin về tương lai của Đảo Cocos như là một căn cứ cho Mỹ sử dụng, phát xuất từ nhật báo Washington Post ngày 27 tháng 3. Theo nhật báo Washington Post, Hoa Kỳ để ý đến Đảo Cocos của Úc vì Đảo Cocos “là địa điểm lý tưởng” cho phi cơ thám thính có người lái và không người lái của Mỹ. Tại Ấn Độ Dương, Mỹ đã và đang sử dụng căn cứ Diego Garcia mà Mỹ đã thuê của Anh Quốc cho đến năm 2016. Đảo Cocos cách căn cứ Diego Garcia 2.700 km về phía Đông, nên theo Nhật báo Washington Post, phi cơ Mỹ phát xuất từ Đảo Cocos có thể dễ dàng tuần thám Biển Đông Việt Nam .