Việt Nam nói TNS John McCain giúp “hàn gắn vết thương chiến tranh”

Công dân Mỹ gốc Việt Mai Tran khóc bên bức ảnh của TNS John McCain sau khi tới khi sổ tang tại Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội hôm 27/8. Chính phủ Việt Nam "trân trọng" những nỗ lực của TNS McCain trong việc hàn gắn quan hệ Việt-Mỹ.

“Bia” tưởng niệm John McCain ở Hà Nội đã được chỉnh sửa theo yêu cầu của ông

Các lãnh đạo nhà nước Việt Nam gửi lời chia buồn tới gia đình Thượng nghị sỹ John McCain và chính phủ Mỹ đồng thời ca ngợi những đóng góp của ông vào việc giúp bình thường hóa mối quan hệ của hai cựu thù Việt-Mỹ.

Cùng với TNS John Kerry, ông McCain đã giúp tác động và thúc đẩy chính quyền của Tổng thống Mỹ Bill Clinton dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận đối với Việt Nam vào năm 1994 và bình thường hóa quan hệ ngoại giao với quốc gia cựu thù này vào năm 1995.

TNS McCain là một biểu tượng của thế hệ Nghị sỹ-cựu binh chiến tranh Việt Nam, là người đi đầu và có nhiều đóng góp to lớn trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh.
Bộ Ngoại giao Việt Nam

Hai ngày sau khi ông McCain qua đời tại nhà riêng hôm 25/8 vì ung thư não, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã gửi điện chia buồn tới gia đình TNS McCain và lãnh đạo Thượng viện Hoa Kỳ, theo Thông Tấn Xã Việt Nam.

Cùng ngày 27/8, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cho biết chính phủ Việt Nam “gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới gia quyến Thượng nghị sỹ John McCain và Quốc hội Hoa Kỳ.”

“Đối với cả chính phủ và người dân Việt Nam, Thượng nghị sỹ McCain là một biểu tượng của thế hệ Nghị sỹ-cựu binh chiến tranh Việt Nam, là người đi đầu và có nhiều đóng góp to lớn trong việc hàn gắn vết thương chiến tranh, bình thường hóa và xác lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ,” theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao.

Bà Hằng cũng nói rằng Việt Nam “trân trọng những nỗ lực của Thượng nghị sỹ John McCain trong việc xây dựng và phát triển quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ trong những thập kỷ qua.”

Ông McCain đã rất “tự hào” khi được Việt Nam dựng “bia” tại Hồ Trúc Bạch.
Nguyễn Quốc Cường, Cựu đại sứ Việt Nam tại Mỹ

Mối quan hệ của TNS Mỹ với Việt Nam bắt đầu khi ông là phi công lái máy bay cho hải quân Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam và máy bay của ông bị bắn rơi tại Hà Nội vào năm 1967.

Ông McCain bị gãy hai tay và một chân rồi sau đó bị đâm và đánh trọng thương sau khi được kéo lên từ Hồ Trúc Bạch nơi máy bay của ông rơi xuống. Ông bị giam trong nhà tù Hỏa Lò – còn được gọi là Hanoi Hilton, trong hơn 5 năm.

“Bia” John McCain

Một bức tượng – mà người Việt Nam gọi là “bia” – đã được dựng lên cạnh hồ Trúc Bạch, ngay gần nơi máy bay của ông bị bắn rơi.

Theo nguyên Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Nguyễn Quốc Cường, ông McCain đã rất “tự hào” khi được Việt Nam dựng “bia” tại Hồ Trúc Bạch. Ông chỉ đề nghị chỉnh sửa cho chính xác ông là “phi công của Hải quân Mỹ” chứ không phải là “phi công của Không lực Mỹ” và cũng mong Hà Nội quan tâm giữ gìn vệ sinh quanh tấm bia này, theo bài viết tưởng niệm ông McCain trên Facebook của ông Cường.

Dường như, lời đề nghị của ông McCain đã được thực hiện. Theo quan sát của VOA, trong các bức ảnh mới nhất sau khi ông McCain qua đời, những chữ khắc trên bức phù điêu đã được sửa lại.

Cũng theo Đại sứ Cường, ông McCain thường dẫn các thượng nghị sĩ và bạn bè của ông tới để “khoe” về tấm bia kỷ niệm này.

Ngay sau khi được tin ông McCain qua đời, nhiều người dân Hà Nội đã tới đặt hoa trước bức tượng để tưởng nhớ người có nhiều đóng góp cho quan hệ Việt-Mỹ, theo VOV.

Một trong những lời nhắn để lại trên một bó hoa trước tấm bia viết: “Thương tiếc TNS McCain, cựu binh Mỹ góp công lớn bình thường hóa quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ.”

Ông Cường, đại sứ Việt Nam tại Mỹ từ 2011-2014, cho biết rằng ông McCain từng bày tỏ lo lắng là “sau thế hệ của ông và những người như TNS John Kerry thì trong Quốc hội Mỹ sẽ không còn nhiều người hiểu biết đầy đủ và quan tâm thúc đẩy quan hệ Việt-Mỹ nhiều nữa.” Do đó, theo ông Cường, mỗi lần thăm Việt Nam, ông McCain đều chủ ý dẫn theo các thượng nghị sĩ trẻ để họ tiếp tục là những cầu nối cho quan hệ hai nước sau khi ông ra đi.