Một người là cựu diễn viên hài đắc cử Tổng thống vào năm 2019 như một người mới làm chính trị. Người kia từng một thời làm nhân viên hoạt vụ KGB hiện cầm quyền hơn hai chục năm.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin đều sinh ra tại Liên bang Xô Viết và có cùng tên. Những yếu tố tương đồng giữa họ chỉ bấy nhiêu.
Đối đầu cá nhân giữa hai người là trọng tâm cuộc xâm lược của Nga tại Ukraine, tương lai cá nhân và tương lại chính trị của họ đang bị thử thách cùng với số phận của đất nước.
Ông Zelensky, 44 tuổi, cố thủ tại trung tâm Kyiv tại khu vực riêng tư với sự bảo vệ của các cận vệ và những phụ tá thân cận giữa những trận dội bom của Nga.
Trong khi đó, ông Putin, 69 tuổi, ngồi trong Điện Kremlin tiếp khách theo những nghi thức nghiêm ngặt nhất. Khoảng cách giữa ông với các bộ trưởng thân tín trên những chiếc bàn họp rất dài là đề tài nhạo báng trên truyền thông xã hội.
Hai người mặt đối mặt chỉ có một lần-khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, tiếp hai ông cùng với cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel để thảo luận về Ukraine tại Paris vào tháng 12/2019.
Kể từ đó, ông Zelensky trở thành kẻ thù không đội trời chung của ông Putin đến nỗi Tổng thống Nga không bao giờ nhắc tới tên ông Zelensky, y như cách ông Putin đối xử với nhà đối lập tại Nga, Alexei Navalny.
Thay vào đó, mỗi lần nhắc tới vị Tổng thống dân cử gốc Do Thái được bầu lên vào năm 2019 và được rộng rãi cộng đồng quốc tế ngưỡng mộ thì ông Putin dùng cụm từ như người đứng đầu “chế độ Kyiv” hay thủ lĩnh “băng đảng ma túy và tân-Quốc xã.”
Ông Macron, trong một thông điệp gởi quốc dân gần đây, khắc hoạ sự khác biệt rõ rệt khi nói rằng ông Putin “chọn chiến tranh” trong khi ông Zelensky là gương mặt của danh dự, tự do và lòng can đảm.”
‘Đầy tớ của dân’
Trong lúc ông Putin củng cố quyền kiểm soát tại Nga trong những năm đầu thiên niên kỷ mới thì ông Zelensky mở công ty Kvartal 95 và tạo nên thanh danh là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất giới showbiz ở Ukraine.
Hơn một năm sau khi ông Putin sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine và ủng hộ các phần tử ly khai tại đông Ukraine, ông Zelensky vào năm 2015 bắt đầu thủ một vai trong một chương trình đưa tên tuổi ông lên thành một ngôi sao.
Bi hài kịch nhan đề “Đầy tớ của Dân” kể lại câu chuyện của nhân vật tên Vasyl Holoborodko-do ông Zelensky thủ vai-một giáo viên lịch sử trở thành Tổng thống.
Trong một tập phim, ông Holoborodko nhận được một cú điện thoại của Thủ tướng Đức Angela Merkel chúc mừng Ukraine gia nhập Liên hiệp châu Âu và ông hớn hở vui mừng-để rồi sau đó được tin bà Thủ tướng Đức muốn gọi chúc mừng Montenegro nhưng nhầm số.
Trong tuần này, ông Zelensky-trong cương vị Tổng thống thực sự-đã ký đơn xin EU kết nạp Ukraine.
Vào năm 2019, khi tình hình chính trị Ukraine rơi vào hỗn loạn, ông Zelensky tham gia cuộc đua và đắc cử Tổng thống với đa số phiếu áp đảo và đặt tên cho đảng của mình là “Đầy tớ của Dân”.
Sự đắc cử của ông được Điện Kremlin và ông Putin đón nhận một cách lạnh lùng. Ông Putin chưa bao giờ tỏ ra hứng thú khi giao tiếp với ông Zelensky, thậm chí sau cuộc họp thượng đỉnh ở Paris năm 2019.
Trong bài diễn văn gởi quốc dân trước khi Ukraine bị Nga xâm lược, ông Zelensky nói Điện Kremlin không hồi đáp yêu cầu điện đàm, một chỉ dấu u ám rằng chiến tranh gần kề.
Những năm cầm quyền của ông, thậm chí là trước khi xảy ra chiến tranh, đầy những khó khăn. Giới chỉ trích trong nước cho là ông thiếu kinh nghiệm, thuê các đối tác kinh doanh trước kia làm phụ tá cao cấp và gầy dựng tài sản tại nước ngoài.
Nhưng là một nhà lãnh đạo thời chiến, ông đã thể hiện tuyệt vời. Ông hầu như hàng ngày nói chuyện với dân chúng qua video, trong trang phục giản dị là áo thun tay cộc và để râu, chứng tỏ quyết tâm ở lại Kyiv tới cùng bất chấp những trận dội bom của Nga.
‘Về nhà đi’
Trong khi ông Zelensky chụp ảnh selfie vui vẻ với Bộ trưởng Quốc phòng, thì ông Putin ngày càng trở thành một bộ mặt cô lập với ngay cả Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu-một người bạn thân thường đi nghỉ dưỡng chung với ông-cũng như giữ khoảng cách với mọi người tại các chiếc bàn họp dài nổi tiếng của Điện Kremlin.
Ông Steward Patrick, môt nhà nghiên cứu cao cấp về quản trị toàn cầu tại Hội đồng Đối ngoại có trụ sở ở Washington, nhận định ông Putin đã thành công trong việc biến ông Zelensky thành “một anh hùng quốc tế”.
Tạp chí Time thậm chí còn đăng phát biểu của ông Zelensky trong một bài diễn văn tại Ukraine gởi nghị viện EU trong tuần này trên trang bìa với dòng chữ--“Zhittya permozhe smert - a svit temryavu” có nghĩa là Sự Sống Sẽ Thắng Cái Chết-Ánh Sáng Sẽ Thắng Bóng Tối.
Ông Zelensky nói ông lo mình là mục tiêu số một trong cuộc xâm lược của Nga, nhưng hôm 3/3 ông cũng kêu gọi đàm phán với ông Putin như giải pháp duy nhất để chấm dứt chiến tranh.
“Nếu ai đó nghĩ rằng Ukraine sẽ đầu hàng thì người đó chẳng hiểu biết gì về Ukraine cả và chả có phận sự gì tại Ukraine,” ông Zelensky nói trong bài diễn văn qua video, một thông điệp rõ ràng nhắm gửi tới ông Putin.
“Cút về đi. Về nhà của các người,” ông nói.
