Cựu công tố viên đặc biệt Robert Mueller ra điều trần trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện Hoa Kỳ và Ủy ban Tình báo Hạ viện trong hai cuộc điều trần liên tiếp hôm 24/7. Đây là lần đầu tiên ông Mueller bị chất vấn công khai về cuộc điều tra kéo dài 22 tháng của ông vào nghi án Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016.
Báo Wall St. Journal (WSJ) tường thuật rằng ông Mueller đôi khi do dự như không nắm vững các chi tiết trong báo cáo của ông, và những câu trả lời ‘nhát gừng’, đi kèm với trục trặc trong hệ thống âm thanh, nhất là trong cuộc điều trần đầu tiên, buộc ông Mueller yêu cầu nhắc lại câu hỏi nhiều lần, không mấy gây ấn tượng. Nhưng cuộc điều trần có một số điểm nhấn quan trọng, mà ông Mueller đã nêu bật.
Mối đe dọa từ Nga vẫn tiếp diễn
Cựu công tố viên đặc biệt Mueller cảnh báo Moscow có thể lại xen vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ kế tiếp vào năm 2020.
Báo Financial Times ghi nhận ông Mueller mạnh mẽ phản bác phát biểu của Tổng thống Trump, khen ngợi Wikileaks trong chiến dịch vận động tranh cử năm 2016 giữa lúc trang mạng này phát tán các email bị lấy cắp của Đảng Dân chủ.
Ông Mueller, cựu Giám Đốc FBI, nói:
“Nói (hành vi của TT Trump) ‘có vấn đề’ là giảm nhẹ quá đáng tính nghiêm trọng của nó… về mặt tăng sức hoặc tôn lên một hoạt động phải được coi là bất hợp pháp.”
Tuy phúc trình của ông Mueller kết luận là không thu thập đủ chứng cớ để có thể buộc tội Tổng thống Trump thông đồng với chính quyền Nga, nhưng phúc trình này phơi bày chi tiết những liên lạc giữa ban vận động tranh cử của ông Trump với Moscow, giữa lúc Nga tích cực can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.
Trả lời câu hỏi của Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jerrold Nadler, ông Mueller nhắc lại rằng phúc trình của ông “không minh oan cho Tổng thống Trump về những hành động mà ông bị cáo buộc đã thực hiện”, và một lần nữa cảnh báo Nga có thể can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2020.
“Trong suốt sự nghiệp của tôi, tôi đã chứng kiến một số thách thức đối với nền dân chủ của chúng ta, nhưng nỗ lực của chính phủ Nga can thiệp vào cuộc bầu cử của chúng ta là một trong những thách thức nghiêm trọng nhất.”
Ông khuyến cáo “nhiều quốc gia khác cũng đang phát triển khả năng để có thể thực hiện điều mà người Nga đã thực hiện.” :
“Họ đang làm điều đó giữa lúc chúng ta đang ngồi ở đây, họ dự kiến sẽ thực hiện ý đồ trong chiến dịch bầu cử kế tiếp.”
Báo cáo của ông Mueller công bố cách đây vài tháng kết luận rằng Nga đã can thiệp một cách có hệ thống vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016 vì tin rằng Tổng thống Trump đắc cử sẽ có lợi cho nước Nga.
Những điểm nhấn khác
Trả lời ông Nadler rằng liệu chính sách của Bộ Tư pháp Mỹ theo đó một Tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố, có cho phép truy tố ông Trump về tội cản trở công lý, khi ông rời khỏi nhiệm sở hay không?
Ông Mueller trả lời: “Chính xác.”
Dân biểu Ted Lieu, thành viên Đảng Dân chủ từ California, hỏi có phải chính sách của Bộ Tư pháp Mỹ là lý do ông không truy tố Tổng thống Trump? Thoạt tiên ông Mueller trả lời: “Đúng vậy”, nhưng trước khi bước vào cuộc điều trần với Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ vào buổi chiều, ông đính chính lại, rằng “chúng tôi không đưa ra kết luận liệu Tổng thống có phạm tội hình sự hay không”.
Tổng thống Trump vẫn miêu tả cuộc điều tra của công tố viên Mueller là một cuộc “săn lùng phù thủy” bới lông tìm vết, không có cơ sở, do những đối thủ chính trị của ông phát động, ông Mueller thẳng thừng gạt bỏ lập luận đó và nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc điều tra và tính cách nguy hại của vai trò của Nga trong cuộc bầu cử năm 2016.
Về câu hỏi “tại sao ông không tống trát yêu cầu Tổng thống Trump trả lời chất vấn?
Mueller trả lời: “Chúng tôi quyết định không sử dụng quyền ra trát hầu tòa để buộc Tổng thống ra thẩm vấn vì vào lúc cuối, chúng tôi phải đẩy nhanh để kết thúc điều tra.”
Được hỏi liệu có công bằng không, nếu nói rằng những câu trả lời của Tổng thống Trump bằng văn bản “không những không đầy đủ vì ông Trump không trả lời nhiều câu hỏi” mà còn vì “ông Trump không luôn luôn nói thật”, ông Mueller trả lời: “Nói chung thì đúng.”
Tuy vậy, theo WSJ, những thành viên Đảng Dân chủ đặt quá nhiều kỳ vọng vào cuộc điều trần này sẽ làm tăng sự ủng hộ đối với giải pháp luận tội Tổng thống Trump sẽ cảm thấy thất vọng, bởi vì cuộc điều trần không cung cấp “thêm đạn dược” để giúp phe Dân chủ tăng mức độ ủng hộ cho tiến trình luận tội Tổng thống Trump, và mặt khác gây thất vọng cho phe Cộng hoà mong cuộc điều trần sẽ làm tăng mối hoài nghi về độ tin cậy của cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt và các cộng sự của ông.
