Đường dẫn truy cập

Anh rút bớt nhân viên ngoại giao khỏi Iran


Người biểu tình Iran đập vỡ cửa sổ tòa nhà của Đại sứ quán Anh tại Tehran, ngày 29/11/2011
Người biểu tình Iran đập vỡ cửa sổ tòa nhà của Đại sứ quán Anh tại Tehran, ngày 29/11/2011

Chính phủ Anh đã rút bớt nhân viên ngoại giao ra khỏi Iran sau khi một nhóm người biểu tình tấn công sứ quán của họ ở Tehran hôm thứ Ba. Hai ngày trước đó, các nhà lập pháp Iran đã bỏ phiếu tán đồng việc giảm cấp các mối liên hệ ngoại giao với London sau khi Anh quốc áp đặt các biện pháp chế tài mới vì chương trình hạt nhân của Tehran. Từ London, thông tín viên Henry Ridgwell của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.

Xung đột giữa Iran và Anh

Căng thẳng giữa Anh và Iran đã có từ thế kỷ 19 khi London được những nhượng bộ kinh tế lớn lao. Sau đó Anh đã chiếm được quyền kiểm soát đáng kể trong công nghiệp dầu của Iran. Từ nhiều thập niên, những người Iran bị ám ảnh về những âm mưu đã lên án sự can thiệp của Anh vào Iran, trong đó có việc lật đổ Quốc vương Shah của Iran năm 1979. Quốc vương hiện đã qua đời.

Sau đây là một số những sự kiện gần đây hơn:

  • Tháng Tư 1980: Những tay súng Iran đã tràn vào đại sứ quán Iran tại London và bắt 26 con tin. Lực lượng đặc biệt Anh sau đó chiếm lại tòa nhà và hạ sát 5 tay súng, những người này khai họ phản đối tình trạng áp bức tại Iran.
  • Tháng Hai 1989: Giáo chủ Hồi giáo Ayatollah Khomeini ra sắc chỉ cho người Hồi giáo hạ sát tác giả mang quốc tịch Anh Salman Rushdie, nói rằng cuốn “Những Vần Thơ Của Quỉ” của ông là một sự phỉ báng Hồi giáo. Sau đó Iran cắt đứt quan hệ ngoại giao với Anh. 10 năm sau 2 nước mới bình thường hóa ngoại giao trở lại.
  • Tháng Ba 2007: Iran bắt giữ 15 nhân viên hải quân Anh, cáo buộc họ xâm nhập hải phận Iran trái phép. Anh phủ nhận. Một tháng sau các thủy thủ đã được phóng thích.
  • Tháng Sáu 2007: Anh phong tỏa một số tài sản của Iran theo biện pháp chế tài nhắm vào Iran vì chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này. Lãnh đạo tối cao của Iran gán cho nước Anh là “tàn độc nhất” trong số những kẻ thù của nước này. Ông nói Anh đóng 1 vai trò trong vụ bất ổn liên quan đến cuộc tái tranh cử gây tranh cãi của Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad.
  • Tháng 11 2011: Anh cắt đứt quan hệ tài chánh với các ngân hàng Iran trong 1 bước chế tài mới nhắm vào nỗ lực bị cho là triển khai vũ khí hạt nhân của Iran. Những người phản kháng đã tràn vào đại sứ quán Anh tại Tehran, 2 ngày sau khi quốc hội Iran biểu quyết giảm bớt các quan hệ với Anh, trả đũa các biện pháp chế tài mới của nước này.

Hàng trăm sinh viên Iran đã tụ tập bên ngoài đại sứ quán Anh ở Tehran ngày hôm qua và hô to các khẩu hiệu “đả đảo Anh” để phản đối các biện pháp chế tài.

Một số người biểu tình đã leo qua hàng rào sứ quán trước khi xông vào đập phá cơ sở ngoại giao này. Những người mục kích nói rằng có một người biểu tình vẫy hình của Nữ hoàng Anh.

Nhân viên sứ quán đã dùng cửa sau để chạy ra khoài.

Iran bày tỏ hối tiếc về vụ việc này. Nhưng ngoại trưởng Anh William Hague nói rằng điều đó chưa đủ.

Ngoại trưởng Hague nói: "Chúng tôi muốn chính phủ Iran chịu trách nhiệm về việc đã không thực hiện những biện pháp thích đáng để bảo vệ cho sứ quán của chúng tôi như họ phải làm. Rõ ràng là sẽ có những hậu quả khác nữa, nghiêm trọng hơn."

Giới hữu trách Anh hối thúc công dân của họ ở Iran “hãy ở trong nhà và tránh gây chú ý cho người xung quanh.”

Vụ tấn công hôm qua xảy ra hai ngày sau khi quốc hội Iran biểu quyết để giảm cấp các mối quan hệ ngoại giao với London.

Tuần trước, Anh đã tăng cường các biện pháp chế tài Iran, trong đó có việc cắt đứt toàn bộ các mối liên hệ với các ngân hàng Iran. Hoa Kỳ và Canada cũng siết chặt các biện pháp chế tài Iran.

Những biện pháp vừa kể được thực hiện sau khi Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế công bố bản phúc trình cho thấy Tehran vẫn tiếp tục theo đuổi mục tiêu thủ đắc vũ khí hạt nhân.

Ông Andrea Berger, một nhà phân tích của tổ chức RUSI ở London, cho biết phúc trình của IAEA làm cho các nước Tây phương cảm thấy khó có thể tiếp tục kiên nhẫn với Iran.

Ông Berger nói: "Con đường ngoại giao để ép buộc Iran từ bỏ vũ khí hạt nhân có lẽ đã không còn được theo đuổi một cách tích cực như trước nữa, và chúng ta có lẽ đang theo đuổi những phương thức cứng rắn hơn, như chế tài chẳng hạn."

Tuy những mối căng thẳng đã gia tăng một cách đột ngột, ông Berger cho rằng phúc trình của IAEA không hề ngụ ý là Iran sắp sửa trở thành một nước có vũ khí hạt nhân.

Ông Berger nói tiếp: "Kết luận không dứt khoát của phúc trình này đối với vấn đề chương trình hạt nhân Iran có thể có những khía cạnh quân sự gợi ý rằng họ không có bằng chứng chắc chắn. Tuy nhiên các cường quốc thế giới không nên vì thế mà lơ là và không theo đuổi các chính sách như chế tài."

Truyền thông Anh đã so sánh những cảnh tượng ngày hôm qua với vụ tấn công đại sứ quán Hoa Kỳ ở Tehran năm 1979, khi các phần tử chủ chiến Iran bắt 52 người Mỹ làm con tin trong hơn 1 năm.

Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc đã lên án vụ này.

Các nhà phân tích nói rằng chỉ trong vòng vài ngày, các mối quan hệ giữa Iran với các nước Tây phương đã xuống cấp một cách nghiêm trọng.

Tin Vắn Thế Giới

XS
SM
MD
LG