Chính quyền do Nga cài đặt hôm 31/8 bắt đầu tổ chức các cuộc bầu cử khu vực tại các vùng đất của Ukraine mà Nga tuyên bố là của mình vào năm ngoái, tìm cách củng cố quyền lực của Moscow tại những nơi mà Nga gọi là “lãnh thổ mới” bất chấp xung đột đang diễn ra.
Nga không kiểm soát hoàn toàn bất kỳ khu vực nào trong số 4 khu vực diễn ra cuộc bỏ phiếu - Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson. Bốn vùng này cộng với Crimea – nơi bị Moscow sáp nhập từ năm 2014 – chiếm gần 1/5 diện tích Ukraine.
Ba phần tư các quốc gia tại Đại hội đồng Liên hiệp quốc đã lên án điều mà họ gọi là “cố gắng sáp nhập bất hợp pháp” của Nga đối với bốn khu vực vừa kể trong một cuộc bỏ phiếu vào tháng 10 năm ngoái.
Các quan chức Ukraine cho rằng cuộc bầu cử là bất hợp pháp và rằng đây cũng là lý do tại sao Ukraine không thể tổ chức bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào với Moscow cho đến khi nào Nga rút toàn bộ quân khỏi lãnh thổ Ukraine.
Ở cả bốn khu vực, các thống đốc được lựa chọn cẩn thận của Moscow, bao gồm các chính trị gia lão thành thân Nga và những người chỉ được biết đến ở địa phương, đang tìm kiếm nhiệm kỳ trong các cuộc bầu cử kết thúc vào ngày 10 tháng 9, khi Nga tổ chức các cuộc bầu cử khu vực.
Tại thành phố cảng Mariupol của vùng Donetsk, nơi bị Nga chiếm từ tháng 5 năm 2022 sau một cuộc bao vây kéo dài nhiều tháng, Reuters đã chứng kiến các quan chức bầu cử dựng một phòng bỏ phiếu tạm thời hôm 31/8 trong sân của một khu dân cư.
Một lượng nhỏ người dân đã đến bỏ phiếu, đưa hộ chiếu Nga mới cấp cho các quan chức trong khi cảnh sát canh gác túc trực.
Nhiều người đã chạy trốn khỏi lãnh thổ do Nga chiếm đóng, nơi đã phải gánh chịu một số thiệt hại nặng nề nhất của cuộc xung đột.
Thị trưởng người Ukraine của khu vực Mariupol nay đang phải lưu vong, ông Vadym Boichenko, nói với Reuters những người từ thành phố mà ông đã trốn thoát vào ngày 26 tháng 2 năm 2022, hai ngày sau cuộc xâm lược của Nga, đã nói với ông rằng không có danh sách cử tri và không có danh sách ứng cử viên.
Ông nói trong một cuộc phỏng vấn ở Kyiv: “Rõ ràng là không có sự tin tưởng của người dân đối với quá trình này, vốn nên được gọi là một cuộc bầu cử giả hiệu”, đồng thời cho biết thêm rằng ông dự kiến sẽ tái diễn những gì đã xảy ra trong các cuộc bỏ phiếu sáp nhập năm ngoái.
“Họ (các quan chức do Nga bổ nhiệm) sẽ đi từ căn hộ này sang căn hộ khác, như trước đây, nói chuyện với dân. Có hai người lính đứng gần đó, mang theo súng máy và họ bảo dân phải bỏ phiếu”, ông nói.
Reuters không thể kiểm chứng lời tường thuật này.
Moscow trông chờ thắng lợi bầu cử
Cuộc bỏ phiếu cũng bắt đầu vào ngày 31/8 tại khu vực Zaporizhzhia, nơi thống đốc do Nga bổ nhiệm Yevgeny Balitsky đã hội đàm với ông Putin vào tháng 8, được chiếu trên truyền hình nhà nước, trong đó ông nói rằng tỉnh này sẽ bỏ phiếu ủng hộ Điện Kremlin một cách dứt khoát.
Ông Balitsky, cựu nghị sĩ thân Nga trong quốc hội Ukraine, khu vực đang đi đầu trong cuộc phản công hiện nay của Ukraine, cho biết: “Chúng tôi chắc chắn rằng Nước Nga Thống nhất sẽ nhận được kết quả xứng đáng trong cuộc bầu cử”.
Chính quyền do Nga bổ nhiệm ở 4 khu vực vừa kể đã kéo dài thời gian bỏ phiếu trong nhiều ngày với lý do cần giảm thiểu nguy hiểm cho cử tri.
Dữ liệu từ một cơ quan thăm dò do Điện Kremlin kiểm soát công bố vào đầu tháng 8 cho thấy các ứng cử viên Đảng Nước Nga Thống nhất giành được ít nhất 80% số phiếu bầu ở cả 4 khu vực này. Theo trang tin tức độc lập của Nga iStories, chỉ chừng phân nửa số ứng cử viên của Đảng Nước Nga Thống nhất ở khu vực Kherson và Zaporizhzhia là người địa phương, số còn lại đến từ chính nước Nga.
Năm ngoái, Moscow tuyên bố bốn vùng lãnh thổ Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson đã bỏ phiếu áp đảo ủng hộ việc sáp nhập vào Nga, trong “các cuộc trưng cầu dân ý” mà Ukraine và các đồng minh phương Tây cho là gian lận.
Diễn đàn