Lần cuối cùng Nhật Hoàng thoái vị là gần 200 năm trước, trong thời kỳ trị vì của Nhật Hoàng Kokaku.
Cho nên, việc Nhật Hoàng Akihito mới ngỏ ý muốn thoái vị là chuyện hiếm ở “xứ sở mặt trời mọc”.
Nhật Hoàng Akihito lên ngôi sau khi cha ông, Nhật Hoàng Hirohito, qua đời năm 1989, lên nối dõi hoàng gia có lịch sử hàng trăm năm.
Tuy nhiên, cha ông là người đầu tiên lên ngôi trong thời kỳ mới mà vai trò của người đứng đầu hoàng gia sút giảm đáng kể trong hiến pháp mới sau sự thất bại của Nhật trong Thế chiến II, dù ông vẫn là “biểu tượng của nhà nước và sự đoàn kết của nhân dân”.
Sự thay đổi trong thời kỳ trị vì của Nhật Hoàng Hirohito, về cơ bản, đã biến ông từ vị thế được coi như là “thánh sống” trong một quốc gia với sự thống trị của quân đội sang một biểu tượng chỉ mang tính hình thức, không tham gia vào quản trị đất nước.
Hiện tại, Nhật Hoàng và các thành viên hoàng gia tham gia vào các lễ kỷ niệm, tổ chức yến tiệc, đón tiếp quan khách và thực hiện các chuyến thăm khắp Nhật Bản, trong đó có cả các vùng bị tác động bởi các thảm họa tự nhiên.
Nhật Hoàng thường không lên tiếng bình luận về các vấn đề chính trị của nước mình.
Nhật Hoàng Akihito còn nhỏ tuổi trong thời chiến, và khi ấy, được đưa tới thủ đô Tokyo. Sau chiến tranh, ông tới thăm hàng chục nước trong vai trò thái tử, và năm 1959 trở thành thành viên đầu tiên mang dòng dõi hoàng gia cưới một người dân thường.
Trong những năm gần đây, sức khỏe của Nhật Hoàng nay 82 tuổi sa sút. Ông bị bệnh ung thư tiền liệt tuyến và bệnh tim mạch.
Chính vì bệnh tật cùng với tuổi cao sức yếu, nên Nhật Hoàng đã cắt giảm bớt các nghĩa vụ của mình, và chuyển cho người con trai cả, Thái tử Naruhito thực hiện. Một người con khác là Công nương Masako.
Thái tử 56 tuổi là người sẽ lên kế vị cha, và đã tham gia nhiều hoạt động giống như cha mình như tới thăm các quốc gia khác hay thực hiện các nhiệm vụ mang tính hình thức ở trong nước.
