Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là Bác sĩ Hồ Văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có phòng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Thính giả Nguyễn Minh Quang gởi thư đến câu hỏi như sau:
“Kính gửi bác sĩ,
Tôi có đứa con gái năm lên 7 tuổi phát hiện ở chân có 1 vết loang.
Đi khám bác sĩ da liễu chuẩn đoán là bệnh bạch biến và cho toa mua thuốc bôi, tên thuốc là Meladinine, và đã sử dụng được 2 năm nhưng không thấy giảm, mà vết loang ngày càng lớn hơn.
Sau đó có đi khám bác sĩ da liễu ở quận 8, thành phố Hồ Chí Minh. Bác sĩ nói tìm mua thuốc Melagenia Plus do Cuba sản xuất, dùng thử may ra khỏi bệnh.
Tôi cố gắng tìm được người ở nước ngoài đi du lịch Cuba mua giúp được 1 chai và bôi hết chai thuốc nhưng bệnh cũng không hết.
Tôi nhờ đài chuyển thư này đến Bác sĩ Hồ Văn Hiền, xin giải thích căn bệnh trên hiện nay nghành y khoa có chữa được không, và giải thích về thuốc Melagenia Plus do Cuba sản xuất có thật sự hiệu nghiệm như lời đồn đại,
Cám ơn bác sĩ.”
Your browser doesn’t support HTML5
Hỏi đáp y học: Bệnh bạch biến
Bác sĩ Hồ Văn Hiền trả lời:
Trường hợp bạch biến (vitiligo)
Bệnh bạch biến làm cho một số vùng da mất màu tự nhiên thành những mảng trắng, lốm đốm, từng vùng hoặc có thể lan gần hết cơ thể. Thường xuất hiện lúc 10 đến 30 tuổi. Nguyên nhân là các tế bào melanocyte phụ trách sinh ra sắc tố melanin bị hủy hoại, có thể do cơ chế tự miễn nhiễm (autoimmune), tức là hệ thống phòng thủ của cơ thể tự chống lại tế bào của mình. Do đó bệnh nhân còn có thể bị những bệnh khác đi kèm, như:
• Bệnh tuyến giáp trạng (thyroid).
• Bệnh tiểu đường (diabetes).
• Bệnh thiếu máu (pernicious anemia).
• Bệnh tuyến thượng thận suy (adrenal insufficiency).
Cần được bác sĩ nhi khoa để ý tới và theo dõi.
Ngoài ra còn có yếu tố di truyền và ảnh hưởng của môi trường.
Chữa trị: kết quả của mỗi phương pháp thay đổi từng bệnh nhân.
Các thuốc dùng đều có thể gây phản ứng phụ quan trọng. Thường bác sĩ chuyên về bệnh da phụ trách vấn đề này. Những điểm sau đây chỉ có tính cách thông tin để thính giả cộng tác với bác sĩ của mình dễ dàng hơn.
1. Trị liệu bằng ánh sáng: (phototherapy) làm da có màu trở lại (repigmentation) trong 70% trường hợp, tuy phải mất nhiều tháng, làm 2 đến 3 lần mỗi tuần. Kết hợp tia cực tím (Ultra Violet A/UVA) hoặc ánh nắng với thuốc psoralen (8-methoxypsoralen, 5-methoxypsoralen, hoặc trimethylpsoralen) thoa cream and solution of 8-methoxypsoralen (0.1 đến 0.3% concentration), hoặc uống. Meladinine có bán tại Trung Quốc, Đức và Ethiopia chứa chất methoxsalen, dùng cùng lúc với tia cực tím UVA. Psoralen hay methoxsalen thay đổi cách tia cực tím tác dụng trên da, và được thoa hay uống (thuốc viên) một khoảng thời gian trước khi bác sĩ cho rọi tia UVA vào các chỗ da bị mất màu (bệnh), trong lúc che những chỗ da lành lặn, và phải che chở mắt, mang kính chặn các tia cực tím làm hư mắt. Một số nơi dùng tia cực tím trong nắng mặt trời.
2. Narrow Band UV-B (NB-UVB), dùng tia cực tím B trong một quang phổ (emission spectrum) hẹp và nhất định, có kết quả tốt hơn, có thể dùng trẻ con và phụ nữ mang thai. Hình thức trị liệu này an toàn hơn, nhất là cho trẻ em, ít gây biến chứng hơn là dùng UVA với psoralen. NB-UVB làm giảm thiểu tính miễn nhiễm trong khu vực da được trị liệu, tăng sinh sản các tế bào melanocyte mới trong da và chung quanh các nang lông, tóc. NB-UVB được chứng minh hiệu nghiệm từ năm 1997, và là phương tiện trị liệu được ưa chộng nhất hiện nay cho người lớn và trẻ em.
3. Một kỹ thuật khác dùng các fiber optic system để dẫn UV-B vào một diện tích nhỏ (microphototherapy, targeted UVB) hoặc dùng tia laser (excimer laser therapy) có thể hiệu quả hơn đối với những trường hợp diện tích giới hạn và ở những vị trí khó trị.Những phưong pháp này đắt tiền.
4. Các chất corticoid như Prednisone, uống hoặc thoa kem trong trường hợp diện tích giới hạn.
5. Tacrolimus ointment (0.03% or 0.1%) (tên thương mại là Protopic) là một loại thuốc calcineurin inhibitor,dùng để trị bệnh lác ngứa (atopic dermatitis), cũng được dùng trị vitiligo. Những thuốc này có nhiều phản ứng phụ nhất là trên hệ miễn nhiễm (immune system, làm giảm sự phòng thủ chống nhiễm trùng của cơ thể) và cần được bác sĩ chuyên khoa xét chỉ định dùng tùy trường hợp, điều chỉnh liều lượng, bệnh nhân không thể tự chữa lấy một cách an toàn.
6. Cách dùng trích tinh từ nhau người (human placenta extract) để trị vitiligo (cũng như một số bệnh khác (rụng tóc, vẩy nến) xuất phát từ Cuba 15 năm nay, chưa được chấp thuận ở Mỹ (not approved by the FDA). Những vấn đề có thể xảy ra trong việc dùng mô gốc con người (human tissue) như nhiễm virus, ảnh hưởng trên hệ miễn nhiễm; có thể chưa được giải đáp thích đáng. Những người chủ trương dùng thuốc nhau cho rằng trong thuốc trích từ nhau (placental extract), có chất melagenine có khả năng kính thích các tế bào sắc tố trong những chỗ da bị vitiligo. Cơ chế tại sao melagenine có tác dụng như vậy chưa được hiểu rõ và khảo sát tường tận, điều này chưa có bằng chứng thuyết phục được giới khoa học (1). Năm 2010, một khảo cứu ở Ấn Độ so sánh Narrow Band UVB với (Narrow Band UVB + thuốc trích từ nhau) trên 78 người bệnh. Vết da trắng vitiligo một bên cơ thể người bệnh có thoa thuốc nhau, bên kia thì không, và người ta so sánh kết quả hai bên. Kết luận cho thấy rằng thuốc thoa từ nhau đem đến kết quả khiêm nhường và không đáng kể về thống kê. Nói một cách khác, có thể có ích, nhưng ít thôi và không đáng kể.(2)
7. Melagenina Plus được trung tâm Centro de Histeroterapia Placentaria của Cuba sản xuất, nói là có chứa melagenine cộng với Calcium Chloride, và cho rằng thuốc có khả năng tăng sự sinh sản các melanocyte cũng như tăng sản xuất melanin ở ngoại biên các vùng da bị vitiligo (trong Melagenina Plus có chứa: human placenta lipoprotein fraction solubilized in 235 ml of alcohol). Trang web dặn là phải đến tận nơi để định bệnh và chữa trong tối thiểu 3 ngày, sau đó mới cho đem thuốc về nhà chữa tiếp, và thuốc không bán trên thị trường. Mỗi tham vấn tốn 120 đô la, 3 lần "huấn luyện" tốn 120 đô và nếu chưa sinh thiết da, thử nghiệm tốn 150 đô. Không biết lúc khám bệnh họ có dùng UVA hay không, nhưng chai thuốc thì ghi rằng không cần ra nắng hoặc rọi UVA.
8. Xin nói rõ là ở đây tôi chỉ xin trả lời câu hỏi của thính giả căn cứ trên những tin tức tôi có được. Dùng thuốc này ở Mỹ là không hợp pháp vì FDA không chấp thuận và không có bằng chứng là thuốc hiệu nghiệm. Một số nơi trị bệnh bạch biến bằng cách ghép da, đem những mảnh da có màu ghép vào nơi bị mất màu (punch graft, minigrafts), các melanocytes (là tế bào sinh sắc tố) sẽ mọc ở chỗ mới và lan rộng ra, làm da có màu như bình thường.
Cuối cùng, giản dị nhất là dùng những mỹ phẩm để che các vết đốm trắng, ở Mỹ có hiệu Covermark, Dermablend.
------------
1) Zhao D.
Melagenine modulates proliferation and differentiation of melanoblasts.
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18636173
2) Majid I. Topical placental extract: Does it increase the efficacy of narrowband UVB therapy in vitiligo?. Indian J Dermatol Venereol Leprol [serial online] 2010 [cited 2014 Jul 17];76:254-8. Available from: http://www.ijdvl.com/text.asp?2010/76/3/254/62964
3) Majid I. Vitiligo management: An Update
http://bjmp.org/files/2010-3-3/bjmp-2010-3-3-a332.pdf
------------
Bác sĩ Hồ Văn Hiền.
Cảm ơn bác sĩ Hồ Văn Hiền. Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đã tham gia chương trình Hỏi Đáp Y Học này.
********
Quý vị có thể nghe lại các bài giải đáp trên mạng Internet ở địa chỉ voatiengviet.com
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quý thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y học là 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Quý vị cũng có thể gửi câu hỏi cho chúng tôi qua điện thư ở địa chỉ Vietnamese@voanews.com.