NATO sẽ đảm nhận vai trò lớn hơn trong việc điều phối cung cấp vũ khí cho Ukraine, liên minh này cho biết hôm 14/6, nhắm thay thế Hoa Kỳ trong nỗ lực bảo vệ quá trình này trong khi ông Donald Trump, người hoài nghi về NATO, đang tranh cử nhiệm kỳ tổng thống Mỹ lần thứ 2.
“Những nỗ lực này không biến NATO trở thành một bên trong cuộc xung đột nhưng chúng sẽ tăng cường sự hỗ trợ của chúng tôi đối với Ukraine để duy trì quyền tự vệ của nước này,” Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói với các phóng viên ở Brussels.
Hôm 12/6, Hungary đã thôi phản đối gói hỗ trợ Ukraine mà NATO nhắm mục đích đạt được tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington vào tháng 7, bao gồm một cam kết tài chính và chuyển giao cho NATO quyền điều phối cung cấp vũ khí và đào tạo.
Trong chuyến thăm của ông Stoltenberg tới Budapest, Thủ tướng Viktor Orban cho biết đất nước của ông sẽ không ngăn chặn các quyết định của NATO về việc hỗ trợ cho Ukraine nhưng đã đồng ý rằng Hungary sẽ không tham gia.
Sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine vào năm 2022, Hoa Kỳ đã tập hợp các quốc gia có cùng chí hướng tại căn cứ không quân Ramstein ở Đức, thành lập một nhóm gồm khoảng 50 quốc gia gặp nhau thường xuyên để đáp ứng các nhu cầu vũ khí của Kyiv với cam kết của các nhà tài trợ.
Nhóm được gọi là Ramstein này sẽ tiếp tục tồn tại như một diễn đàn chính trị do Mỹ lãnh đạo nhưng NATO sẽ đảm nhận cấp độ hợp tác quân sự dưới mức điều phối việc cung cấp vũ khí và huấn luyện cho quân đội Ukraine.
Động thái này được nhiều người coi là một nỗ lực nhằm tạo ra một mức độ "kháng Trump" bằng cách đặt sự phối hợp dưới sự bảo đảm của NATO, trao cho liên minh này một vai trò trực tiếp hơn trong cuộc chiến chống lại cuộc xâm lược của Nga nhưng không đưa quân của mình trực tiếp tham gia.
Tuy nhiên, các nhà ngoại giao thừa nhận động thái như vậy có thể có hạn chế về tác dụng vì Mỹ vẫn thống trị NATO và cung cấp phần lớn vũ khí cho Ukraine. Vì vậy, nếu Washington muốn cắt giảm viện trợ của phương Tây cho Kyiv, thì Mỹ vẫn có thể làm như vậy.
Ông Stoltenberg cũng yêu cầu các đồng minh tiếp tục viện trợ quân sự cho Ukraine ở mức tương tự như họ đã làm kể từ năm 2022, bổ sung thêm khoảng 40 tỷ euro (43 tỷ USD) mỗi năm.
Nhưng chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là đến hội nghị thượng đỉnh Washington ngày 9-11/7, các đồng minh vẫn đang nỗ lực hoàn thiện các chi tiết của một cam kết như vậy trong khi cố gắng khắc phục những khác biệt về mức độ đóng góp của mỗi quốc gia và mức độ đóng góp này nên được công khai ở mức độ nào.
Một số đồng minh cho rằng đóng góp nên gắn liền với GDP quốc gia, tương tự như mục tiêu chi tiêu quân sự 2% của NATO, với một tỷ lệ nhất định dành cho viện trợ quân sự cho Ukraine mỗi năm.
Họ cũng muốn những đóng góp được công khai để khuyến khích những thành viên tụt hậu tăng cường nỗ lực.
Trước thềm hội nghị thượng đỉnh ở Washington, các đồng minh vẫn còn tranh cãi về việc liệu có nên củng cố cách diễn đạt của NATO về tư cách thành viên tương lai của Ukraine trong liên minh này hay không và bằng cách nào.
Quan điểm chính thức của NATO là Ukraine sẽ gia nhập liên minh vào một ngày nào đó, nhưng không phải khi nước này đang có chiến tranh. Các nhà lãnh đạo NATO tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh Vilnius năm ngoái rằng “Tương lai của Ukraine là ở NATO”.
Theo các nhà ngoại giao, một số đồng minh muốn ngôn ngữ này được củng cố, đề nghị hội nghị thượng đỉnh tuyên bố rằng con đường trở thành thành viên của Ukraine là "không thể đảo ngược".
Diễn đàn